Brankiyal Kleft Kisti Nedir, Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Brankiyal kleft kisti, boyun yan tarafında doğuştan gelişen, sıvı dolu bir kist yapısıdır ve genellikle çocukluk veya genç erişkinlikte fark edilir. Cerrahi ile tamamen çıkarılması kalıcı çözüm sağlar.

Kist, embriyonik dönemde brankiyal yarıkların tam kapanmaması sonucu oluşur. Enfeksiyon geliştiğinde şişlik, ağrı ve kızarıklık gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Tanıda ultrason, manyetik rezonans (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır. Görüntüleme ile kistin yerleşimi ve komşu yapılarla ilişkisi netleştirilir.

Tedavi edilmediğinde tekrarlayan enfeksiyonlar ve rahatsızlık hissi oluşabilir. Cerrahi müdahale sonrası nüks riski düşüktür ve estetik açıdan da iyileşme sağlanır.

Brankiyal Kleft Kisti Nedir?

Brankiyal kleft kisti, embriyonik dönemde boyunda gelişen yapısal bir anormallik sonucu ortaya çıkan doğumsal bir kistik lezyondur. Genellikle boynun yan tarafında, yumuşak ve ağrısız bir şişlik olarak fark edilir. Enfeksiyon geliştiğinde şişlik büyüyebilir, kızarık ve ağrılı hale gelebilir. Kesin tanı klinik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur. Tedavisi genellikle cerrahi olarak kistin tamamen çıkarılmasıdır, böylece tekrarlama riski en aza indirilir.

Brankiyal Kistlerin Oluşum Sebepleri

Brankiyal kleft kistleri, anne karnında baş ve boyun bölgesinde gelişmekte olan bebekte ortaya çıkar. Bu anomaliler, embriyonik dönemde baş ve boyun bölgesindeki dokuların oluşumu sırasında meydana gelir. Belirli kanalların doğru şekilde kapanmaması bu duruma yol açar.

Kistler, genellikle boyun yan taraflarında konumlanır. İlk yıllarda boyutları küçük olduğundan fark edilmezler. Ancak yaş ilerledikçe, üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında enfekte olabilir ve belirginleşebilirler. Brankiyal kistlerin temelinde yatan sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Embriyolojik gelişim sırasında baş ve boyun bölgesindeki dokuların oluşumu
• Bazı kanalların kapanmaması

Bu anatomik yapılar, anne karnındayken normalde gerilemesi beklenir. Ancak bu gerileme olmazsa, zamanla enfeksiyon ve kist oluşumu kaçınılmazdır. Sonuç olarak, hastada büyüyen şişlikler ve şekil bozuklukları görülebilir. Ağrı ve kötü kokulu akıntı da eşlik edebilir. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Brankiyal Kistin Tanımlayıcı Özellikleri

Brankiyal kistlerin ana belirtileri, onların doğumsal ve embriyolojik kökenlerinden kaynaklanır. Bu kistler, genellikle baş ve boyun bölgesinde, özellikle de sternokleidomastoid kasın önünde belirginleşir.

Erken çocukluk döneminde boyutları küçük olduğundan dolayı, bu yapılar sıklıkla göz ardı edilir. Ancak, bu kistler, üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında enfekte olabilir ve bu durum şişliğe yol açarak kistlerin fark edilmesini sağlar.

• Konum: Boyunun yan taraflarında, büyük boyun kasının önünde yer alır.
• Fark Edilme Süreci: Çoğunlukla erken çocuklukta küçük oldukları için gözden kaçar; ileri yaşlarda enfeksiyonla birlikte belirginleşebilir.
• Tanı: Genellikle geç çocukluk veya 30 yaşına kadar tanı konulmaz.
• Ağrı ve Rahatsızlık: Zamanla vücutta büyüme gösterip, ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.

Bu belirtiler, brankiyal kistlerin zamanla nasıl evrildiğini ve potansiyel sağlık sorunlarına yol açabileceğini gösterir. Erken tanı ve müdahale, bu komplikasyonların önlenmesinde hayati önem taşır.

Brankiyal Kistlerin Tespiti ve Tanısı

Brankiyal kistler, baş ve boyun bölgesindeki farengobrankial kanalların embriyolojik gelişim sırasında düzgün kapanmaması sonucu oluşan doğumsal kitlelerdir. Bu sağlık sorunu genellikle erken çocukluk döneminde belirti vermez.

Ancak ilerleyen yaşlarda, özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında enfekte olup şişebilir ve bu sayede fark edilebilir hale gelir. Tanı, belirli görüntüleme tekniklerinin yardımı ile konulabilir. Bu teknikler:

• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)

BT ve MRI, kistin konumunu, büyüklüğünü ve çevre dokularla olan ilişkisini net bir şekilde göstererek doğru tanının konmasında kritik bir role sahiptir. Dolayısıyla, brankiyal kistlerin tanısı ve yönetimi için bu görüntüleme yöntemleri vazgeçilmezdir.

Erken tanı, olası komplikasyonların önlenmesi ve etkin bir tedavi planının uygulanması için büyük önem taşır. Bu nedenle, kist şüphesi olan bireylerin zamanında ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Brankiyal Kistin Tedavi Yöntemleri

Brankiyal kistler, baş ve boyun bölgesindeki embriyolojik gelişim aksaklıkları sonucu oluşur. Doğuştan gelen bu yapılar sıklıkla enfeksiyonlara yol açar ve estetik sorunlara neden olabilir. Tanı konulması için kullanılan yöntemler arasında bilgisayarlı tomografi ve MRI öne çıkar.

Bu görüntüleme teknikleri sayesinde kistin yerleşimi, büyüklüğü ve etkilediği dokular detaylı bir şekilde incelenir. Tedavi süreci genellikle cerrahi müdahaleyi gerektirir.

Cerrahi işlem:

• Kistin tamamen çıkarılması hedeflenir.
• İşlem sırasında, kistin çevresindeki dokuya zarar vermemek için büyük bir dikkat gösterilir.
• Kist traktı da denilen kistin uzantıları, tekrarlama riskini azaltmak için çıkarılır.

Operasyon sonrası, hastaların çoğu kısa sürede normal yaşantılarına dönebilir. Ancak tam iyileşme süreci bireysel farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle operasyon sonrası dönemde doktor tavsiyelerine uyulması büyük önem taşır.

Brankiyal Kistlerin Nüks Riski

Brankiyal kistlerin tedavi edilmemesi durumunda nüks etme olasılığı yüksektir. Başlangıçta zararsız gibi görünen bu kistler, zaman içinde ciddi problemlere yol açabilir.

Vücutta yayılım göstererek ağrıya neden olabilirler ve bazı organların hareket kabiliyetini kısıtlayabilirler. Bu sorunlarla mücadele etmek için genellikle cerrahi yöntem tercih edilir. Cerrahi işlem, kistin ve ona bağlı uzantıların tamamen çıkarılmasını içerir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

• Kistin ve traktının cerrahi ile çıkarılması
• Enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik kullanımı

Her hasta için tedavi süreci farklılık gösterir. Dolayısıyla tedavi planı yapılırken hastanın özel durumu dikkate alınır. Bu nedenle sağlık profesyonelleriyle detaylı bir görüşme yapmak büyük önem taşır. Bu görüşme, hastanın ihtiyaçlarına en uygun tedavi yönteminin belirlenmesine yardımcı olur.

Brankiyal Kistin Oluşumunda Etkili Risk Faktörleri

Brankiyal kistler, insan vücudunun en karmaşık organlarından biri olan baş ve boyun bölgesindeki gelişimsel anomaliler sonucu ortaya çıkar. Normal şartlar altında, embriyonik dönemde var olup doğumdan sonra kaybolması beklenen bazı yapılar, bu süreçte tamamen yok olmaz.

Bunun sonucunda kistler, genellikle boynun yan kısımlarında kendini gösterir. Bu durumun arkasında yatan nedenler arasında genetik ve çevresel faktörler bulunur.

• Genetik yatkınlık, brankiyal kistlerin oluşumunda önemli bir rol oynar. Ailede benzer sağlık sorunları olan bireylerin varlığı riski artırabilir.
• Çevresel faktörlerden biri olan radyasyon maruziyeti, özellikle hamilelik döneminde, bu kistlerin gelişimine zemin hazırlayabilir.

Bu kistler enfekte olabilir ve ciddi ağrılara neden olabilir. Tedavi sürecinde enfeksiyonun kontrol altına alınması için antibiyotik kullanımı yaygındır. Ancak, uzun vadeli çözüm genellikle cerrahi müdahale gerektirir. İyi huylu olarak kabul edilseler de, tedavi edilmezse komplikasyonlara yol açabilirler. Bu nedenle, erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.

Sıkça Sorulan Sorular

Brankiyal kleft kisti nasıl oluşur?

Brankiyal kleft kisti embriyonal dönemde boyun yapılarının tam olarak kapanmaması sonucu gelişir. Doğumsal bir kisttir ve genellikle çocukluk ya da genç erişkinlik döneminde fark edilir.

Brankiyal kleft kisti en sık hangi bölgede görülür?

Bu kistler çoğunlukla boynun yan tarafında, çene altı ile köprücük kemiği arasında belirir. Bazı durumlarda ağız içi veya bademcik çevresinde de yerleşim gösterebilir.

Brankiyal kleft kisti hangi belirtilerle kendini gösterir?

Boyunda ağrısız şişlik en sık görülen belirtidir. Enfeksiyon gelişirse kist kızarır, ağrılı hale gelir ve bazen akıntı oluşur. Nefes alma veya yutma güçlüğü nadiren görülebilir.

Brankiyal kleft kisti enfeksiyon kaparsa ne olur?

Enfekte olduğunda kist hızla büyüyerek ağrı ve kızarıklığa yol açar. Apse gelişebilir ve ciltte fistül açılarak akıntı görülebilir. Bu durum tedaviyi zorlaştırabilir.

Brankiyal kleft kisti tanısı hangi yöntemlerle konur?

Fizik muayene çoğu zaman tanıda yeterlidir. Kesin değerlendirme için ultrason, MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bazen biyopsi de gerekebilir.

Brankiyal kleft kisti kendiliğinden kaybolur mu?

Hayır, bu kistler kendiliğinden kaybolmaz. Tedavi edilmediğinde enfeksiyon riski taşır ve zamanla büyüyebilir. Kalıcı çözüm için cerrahi çıkarma gerekir.

Brankiyal kleft kisti ameliyatı nasıl yapılır?

Cerrahi işlemde kist ve varsa fistül hattı tamamen çıkarılır. Genel anestezi altında yapılan ameliyat genellikle kalıcı tedavi sağlar ve tekrarlama riskini azaltır.

Brankiyal kleft kisti ameliyatı sonrası iyileşme süreci nasıldır?

Ameliyat sonrası birkaç gün içinde hasta günlük hayatına dönebilir. Yara iyileşmesi genellikle hızlıdır ve düzenli pansumanla takip edilir. Nadiren enfeksiyon gelişebilir.

Brankiyal kleft kisti tedavi edilmezse ne tür komplikasyonlar gelişebilir?

Tedavi edilmeyen kistler tekrarlayan enfeksiyonlara, apseye ve ciltte fistül oluşumuna yol açabilir. Ayrıca estetik açıdan rahatsız edici boyun şişliklerine neden olur.

Brankiyal kleft kisti çocuklarda ne zaman ameliyat edilmelidir?

Çocuklarda kist tanısı konduğunda, enfeksiyon kontrol altına alındıktan sonra cerrahi yapılması önerilir. Erken müdahale hem komplikasyonları önler hem de daha kolay cerrahi imkânı sağlar.

Kaynakça:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499914/

https://www.massgeneral.org/children/branchial-cleft-cyst

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz)  Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.