Gırtlak Kanseri Boğazda Her Zaman Kalıcı Delik Bırakır Mı?

Gırtlak kanseri her zaman boğazda kalıcı delik bırakmaz. Bu durum, uygulanan cerrahi tekniğe ve hastalığın evresine bağlıdır.

Erken evrede yapılan sınırlı cerrahilerde kalıcı trakeostomi ihtiyacı genellikle olmaz. Ses fonksiyonu korunabilir.

İleri evrede gırtlağın tamamen çıkarılması gerekebilir. Bu durumda kalıcı delik (trakeostomi) oluşturulur.

Cerrahi sonrası rehabilitasyon ve konuşma terapileri, yaşam kalitesini artırır ve hastanın sosyal hayata uyumunu kolaylaştırır.

Larenks Kanseri Nedir ve Boğazı Nasıl Etkiler?

Gırtlak kanseri gırtlağın farklı bölgelerinden kaynaklanabilir ve ses nefes alma yutkunma gibi temel işlevleri etkileyebilir. Gırtlağın üç ana bölgesi bulunur ve kanser bu alanlardan herhangi birinde gelişebilir. En sık karşılaşılan tür skuamöz hücreli kanserdir ve genellikle gırtlağın üst deri tabakasından kaynaklanır. Gırtlak kanserinin boğaz üzerindeki etkileri çeşitlidir ve hastalığın seyrine göre değişiklik gösterir.

Gırtlak kanseri erken evrede ses kısıklığı gibi belirtilerle fark edilebilir. Özellikle glottik bölgedeki tümörler ses tellerini etkileyerek sesin kısılmasına veya kaybolmasına neden olur. Bunun yanı sıra tümör büyüdükçe nefes alma güçlüğü, stridor ve hava yolu tıkanıklığı gibi ciddi solunum problemleri gelişebilir.

Hastalığın ilerlemesiyle yutma güçlüğü ve yiyeceklerin soluk borusuna kaçma riski de artabilir. Yansıyan ağrılar örneğin kulak ağrısı, boğazda bir şey varmış hissi veya sürekli rahatsızlık gibi belirtiler tümörün çevre dokulara baskı yapmasıyla ortaya çıkar.

Gırtlak kanseri tedavisi hastalığın evresine ve etkilediği bölgeye bağlı olarak cerrahi müdahaleyi, radyoterapiyi veya kemoterapiyi içerebilir. Erken teşhis kanserin tedavi edilebilirliğini artırırken ilerlemiş vakalarda solunum ve yutma işlevlerinin korunması zorlaşabilir.

Larenks Kanseri İçin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Gırtlak kanseri tedavisinde hastalığın evresi yayılım durumu ve hastanın genel sağlık durumu belirleyici rol oynar. Tedavi seçenekleri cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler olarak ikiye ayrılır ve her biri farklı avantajlar sunar.

Cerrahi Müdahaleler:

• Parsiyel laringektomi
• Total laringektomi

Cerrahi Olmayan Tedaviler:

• Radyoterapi
• Kemoterapi

Gelişen tıbbi teknoloji sayesinde birçok tedavi yöntemiyle larenks fonksiyonlarının korunması mümkün hale gelmektedir. Özellikle organ koruma stratejileri hem yaşam kalitesini hem de kanserin kontrol altına alınmasını hedeflemektedir.

Her Larenks Kanseri Hastası Kalıcı Bir Boğaz Deliğine İhtiyaç Duyar mı?

Gırtlak kanseri hastalarının her zaman kalıcı bir boğaz deliğine ihtiyaç duymadığı bir gerçektir. Bu durum kanserin evresine, yayılımına ve uygulanacak tedavi yöntemine bağlı olarak değişiklik gösterir.

• Kanser erken evredeyse
• Tedavi cerrahi yerine radyoterapi veya kemoterapi ile yapılıyorsa
• Kısmi laringektomi uygulanıyorsa

Bu durumlarda, genellikle kalıcı bir stoma gerekmeyebilir. Ancak, ileri evre kanserlerde veya geniş yayılım durumlarında, total laringektomi yapılması kaçınılmaz olabilir ve bu da kalıcı bir boğaz deliği açılmasını gerektirir.

Kalıcı stoma gerekliliği ayrıca, hastanın genel sağlık durumu ve cerrahiyi tolere etme kapasitesine bağlıdır. Ayrıca, bazı hastalar doğal seslerini korumayı öncelikli görürken, diğerleri tamamen iyileşmeye odaklanarak cerrahi müdahaleyi tercih edebilir.

Larinjektomi Nedir ve Ne Zaman Gereklidir?

Larinjektomi gırtlağın kısmen veya tamamen cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu ameliyat genellikle gırtlak kanseri tedavisinde kanserin evresine yayılma durumuna ve diğer tedavi seçeneklerinin başarısızlığına bağlı olarak uygulanır. Tedavi stratejisi hastanın genel durumu ve tümörün konumuna göre belirlenir.

Kısmi Larinjektomi Türleri:

• Süpraglottik larinjektomi
• Hemilarinjektomi
• Frontalateral larinjektomi

Kısmi Larinjektomi Özellikleri:

• Gırtlağın bir kısmı korunur
• Sesin tamamen kaybedilmesi önlenebilir
• Solunum ve yutkunma işlevleri devam edebilir

Tam Larinjektomi Özellikleri:

• Gırtlak tamamen çıkarılır
• Boyunda kalıcı bir stoma (nefes deliği) açılır
• Ses kaybı yaşanır

Kısmi larinjektomi erken evredeki küçük tümörler için daha uygun bir yöntemdir ve hastanın yaşam kalitesini mümkün olduğunca korumayı hedefler. Tam larinjektomi ise genellikle ileri evre kanserlerde büyük tümörlerde veya tekrarlayan kanser vakalarında tercih edilir. Bu prosedür sonrası hastalar konuşma ve nefes alma gibi temel işlevler için alternatif yöntemlere ihtiyaç duyar.

Larenks Kanseri Tedavisinden Sonra Hastalar Normal Konuşabilir mi?

Larenks kanseri tedavisi sonrasında hastaların normal konuşma yetilerini geri kazanması tedavi türüne ve hastanın bireysel durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavinin türü hastanın konuşma yetisini farklı şekillerde etkiler ve bu yetiyi yeniden kazanmak için çeşitli yöntemler uygulanır:

• Cerrahi müdahale ile sesin tamamen kaybolması
• Radyoterapi sonrası ses bozukluğu veya kısılması
• Kemoterapinin yol açtığı ağız ve boğaz sorunları

Larenks kanseri tedavisinin ardından hastaların konuşma yetilerini geri kazanması için farklı rehabilitasyon yöntemleri ve yardımcı cihazlar kullanılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Boğazda kalıcı delik (trakeostomi) hangi durumlarda gereklidir?

Kalıcı trakeostomi, genellikle geri dönüşü olmayan üst solunum yolu tıkanıklığı, tümörler, şiddetli travmalar veya her iki ses telinin felci gibi durumlar nedeniyle uzun süreli solunum yolu desteği gereken hastalarda gereklidir. Ayrıca kronik nöromüsküler hastalıklar nedeniyle uzun süreli solunum yetmezliği yaşayan hastalar için de gereklidir. Hava yolu salgılarıyla başa çıkamayan ve buna rağmen tıbbi tedaviyle düzelmeyen bireylerde, solunum hijyenini sağlamak için kalıcı trakeostomi yapılabilir. Bu karar, hastanın durumu, prognozu ve yaşam kalitesi göz önünde bulundurularak verilir.

Her gırtlak kanseri ameliyatı trakeostomi gerektirir mi?

Her boğaz kanseri ameliyatında trakeotomi gerekli değildir. Trakeotomi gerekliliği tümörün konumuna, boyutuna ve uygulanan cerrahi prosedüre bağlıdır. Örneğin tüm gırtlağın alındığı total larenjektomi genellikle nefes almayı sağlamak için kalıcı bir trakeotomi gerektirir. Buna karşılık kısmi larenjektomi veya endoskopik cerrahilerde trakeotomi ya hiç gerekmez ya da sadece iyileşme sürecinde geçici olarak uygulanır. Ayrıca tümörlerin hava yolunu tıkadığı veya ameliyat sonrası şişliklerin nefes almayı engellediği durumlarda trakeotomi tercih edilir.

Kalıcı delik oluşması yaşam kalitesini nasıl etkiler?

Kalıcı trakeostomi, hastaların yaşam kalitesini çeşitli alanlarda önemli ölçüde etkiler. WHOQOL-BREF anketini kullanan çalışmalarda, prosedür sonrası üç ay içinde fiziksel, psikolojik, sosyal ve çevresel alanlarda belirgin düşüşler görülmüştür. Çevresel alan, en büyük düşüşü göstermiştir (p = 5E−15), psikolojik alan ise en az etkilenmiştir (p = 7.7E−5). Trakeostomi olan bireyler, iletişim güçlükleri, bedensel imajda değişiklikler ve sosyal izolasyon gibi zorluklar yaşar. Sistematik bir inceleme, trakeostomili bireylerin sıklıkla korku, destek eksikliği, öz güven kaybı ve sosyal çekilme gibi duygular bildirdiğini vurgulamıştır. Ayrıca bu prosedür fonksiyonel kapasitede azalma ve psikolojik sorunlara yol açabilir, bu nedenle yaşam kalitesinin korunabilmesi için sürekli bakım gereklidir. Bu sebeple trakeostomili hastalar için hem fiziksel hem de psikososyal faktörleri ele alan kapsamlı bir yaklaşım yaşam kalitesini artırmak için gereklidir.

Trakeostomi sonrası konuşmayı iyileştirmek için hangi çözümler vardır?

Trakeostomi sonrası konuşmayı iyileştirmek için birkaç yöntem mevcuttur: Konuşma valfleri, trakeostomi tüpüne takılan Passy-Muir valfi gibi cihazlar, hava akışının ses tellerinden geçmesini sağlar ve konuşmayı mümkün kılar. Yastık şişirildiğinde, bazı trakeostomi tüplerinde hava ses tellerinden geçerek ses çıkarmayı sağlar, ancak bu işlem yalnızca tıbbi gözetim altında yapılmalıdır. Konuşma terapisi, ses telleri fonksiyonunu iyileştirmek, yutkunma kaslarını güçlendirmek ve nefes kontrolünü artırmak amacıyla ses terapistleri tarafından yapılan egzersizlerle konuşmayı iyileştirir. Konuşma yapamayanlar için yazma, iletişim panoları veya ses üreten elektronik cihazlar gibi alternatif iletişim yöntemleri kullanılabilir. Bu yöntemlerin seçimi, bireysel tıbbi durumlara göre belirlenmeli ve sağlık profesyonelleriyle görüşülmelidir.

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz)  Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.