Tükürük Bezi Biyopsisi

Tükürük bezi biyopsisi, bezdeki kitle veya şüpheli lezyonların tanısında kullanılan invaziv bir yöntemdir. İnce iğne aspirasyon biyopsisi en yaygın uygulanan tekniktir.

İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır ve kısa sürer. Elde edilen doku örneği patoloji laboratuvarında incelenerek tanı konur.

Biyopsi sonrası hafif şişlik, morarma veya ağrı görülebilir. Bu durumlar genellikle kısa sürede kendiliğinden düzelir.

Biyopsi, doğru tanı konulması ve uygun tedavinin planlanması açısından kritik öneme sahiptir. İşlem öncesi kan sulandırıcı ilaçların kullanımı konusunda doktora bilgi verilmelidir.

Tanım	Tükürük bezlerinden küçük bir doku örneğinin alınarak mikroskop altında incelenmesi işlemidir.
Temel Amaç	Tükürük bezi hastalıklarının (tümör, sarkoidoz, Sjögren sendromu, kronik iltihap vb.) tanısı, ayırıcı tanı ve tedavi planlaması.
Kullanım Alanları	Şüpheli kitle, ağrılı veya kronik şişlik, uzun süren ağız kuruluğu, sistemik hastalık şüphesi (otoimmün hastalıklar).
İşlem Türleri	Açık biyopsi (cerrahi), iğne biyopsisi (ince iğne aspirasyon biyopsisi – FNAB), dudak biyopsisi (küçük tükürük bezlerinden).
İşlem Aşamaları	Lokal anestezi uygulanır, küçük doku örneği alınır, örnek laboratuvara gönderilir, patolojik inceleme yapılır.
Avantajları	Hızlı ve kesin tanı sağlar, çoğunlukla basit ve güvenli bir işlemdir, hastanede yatış gerektirmez.
Riskler ve Komplikasyonlar	Hafif ağrı, şişlik, nadiren enfeksiyon veya kanama, sinir hasarı (büyük tükürük bezlerinde çok nadir).
Değerlendirilen Parametreler	Hücresel yapı, inflamasyon bulguları, tümör varlığı, bağışıklık sistemi hastalıklarına işaret eden değişiklikler.
İyileşme Süreci	Genellikle 1-2 gün içinde iyileşir, hafif ağrı/şişlik kısa sürede geçer.
Hazırlık Gereksinimi	Genellikle açlık gerekmez, kan sulandırıcı ilaçlar varsa hekime bildirilmelidir.
Sonuçların Değerlendirilmesi	Patoloji sonucuna göre kesin tanı konur ve uygun tedavi planlanır.
Doktora Başvurulması Gereken Durumlar	İşlem sonrası artan ağrı, ateş, şiddetli şişlik, kanama veya enfeksiyon bulguları.

Yazı İçeriği

Tükürük Bezi Biyopsisi Nedir

Tükürük bezi biyopsisi, tükürük bezlerinde meydana gelen anormal durumların tanısını koymak amacıyla yapılan bir doku örneği alma işlemidir. Genellikle tümör, kronik iltihap, Sjögren sendromu gibi hastalıkların tanısında kullanılır. Lokal anestezi altında, küçük bir doku parçası alınarak patolojik incelemeye gönderilir. İşlem minimal invazivdir ve çoğunlukla komplikasyon riski düşüktür.

Tükürük Bezi Biyopsisi Neden Yapılır?

Tükürük bezi biyopsisi tükürük bezlerinde görülen çeşitli hastalıkların teşhisinde kullanılan önemli bir yöntemdir. Bu işlem farklı hastalıkların ayrımını yapmak ve uygun tedavi planını belirlemek amacıyla gerçekleştirilir. Bu biyopsinin yapılma nedenlerinden bazıları lşunlardır:

İyi huylu tümörler
Kötü huylu tümörler
Kronik enfeksiyonlar
Otoimmün hastalıklar
Sistemik hastalıklar
Sebebi bilinmeyen şişlikler

Tükürük bezi biyopsisi sırasında minimal invaziv yöntemlerden açık cerrahiye kadar çeşitli teknikler kullanılabilir. Hangi yöntemin tercih edileceği hastanın genel sağlık durumu ve hastalığın özelliklerine bağlıdır. Ayrıca biyopsi sonuçlarının doğru şekilde değerlendirilmesi hastalığın seyrini anlamada ve tedaviye yön vermede kritik bir öneme sahiptir.

Tükürük Bezi Biyopsisine Nasıl Hazırlanılır?

Tükürük bezi biyopsisine hazırlanmak işlem sırasında ve sonrasında oluşabilecek komplikasyonları en aza indirmek ve işlemin başarısını artırmak için çok önemlkidir. Hazırlık süreci beslenme düzeninden ilaç kullanımına alerjilere ve kronik hastalıkların yönetimine kadar çeşitli aşamaları içerir.

Beslenme Düzeni

İnce iğne aspirasyonu için genellikle açlık gerekmez.
Açık cerrahi biyopsi öncesinde 6-8 saat aç kalınması tavsiye edilir.

İlaç Düzenlemeleri:

Kan sulandırıcı ilaçlar kesilebilir.
Diğer ilaçlar ve takviyeler doktorla paylaşılmalıdır.

Diğer Hazırlıklar:

Alerjiler mutlaka doktora bildirilmelidir.
Kronik hastalıklar kontrol altına alınmalıdır.
Diyabet ilaçları biyopsi günü ayarlanmalıdır.
Onam formu imzalanmalıdır.

Hastanın bireysel sağlık durumu ve kullanılan biyopsi yöntemi hazırlık süreçlerini etkileyebilir. Doktorun önerileri doğrultusunda hareket etmek işlemin güvenli ve etkili bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

Tükürük Bezi Biyopsisi İşlemi Sırasında Ne Olur?

Tükürük bezi biyopsisi tükürük bezlerindeki anormalliklerin tanısını koymak için yapılan bir işlemdir. İki ana yöntem olan ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) ve açık cerrahi biyopsi farklı uygulama şekilleri ile dikkat çeker. İşlem sırasında hastanın konforu önceliklidir ve komplikasyon riskleri minimize edilmeye çalışılır:

Antiseptik solüsyonla bölgenin temizlenmesi
Lokal veya genel anestezi uygulanması
Kitleye iğne veya cerrahi müdahale ile ulaşılması
Yeterli doku örneği alınması
Alınan örneğin uygun şekilde muhafaza edilmesi

İnce iğne aspirasyon biyopsisinde minimal invaziv bir yaklaşım benimsenir. İnce bir iğne yardımıyla doku örneği alınırken genellikle hastanın işlem sonrası iyileşme süresi hızlıdır. Açık cerrahi biyopside ise daha geniş bir kesi yapılarak gerekirse bezin bir kısmı çıkarılır ve histopatolojik inceleme için hazırlanır. İşlem sonrası kanama enfeksiyon veya sinir hasarı gibi olası riskler göz önünde bulundurulur.

Bu işlemler sırasında kullanılan teknikler biyopsinin amacına ve kitlenin konumuna göre farklılık gösterebilir. Doktor hastanın genel sağlık durumu ve kitlenin özelliklerini değerlendirerek en uygun yöntemi seçer.

Tükürük Bezi Biyopsisinin Olası Riskleri ve Komplikasyonları Nelerdir?

Tükürük bezi biyopsisi tükürük bezi hastalıklarının tanısında kullanılan etkili bir yöntem olsa da çeşitli riskler ve komplikasyonlar taşıyabilir. Bu durumlar genellikle dikkatli cerrahi teknik ve uygun bakım ile minimize edilebilir:

Kanama ve hematom
Enfeksiyon
Sinir zedelenmesi
Şişlik ve ağrı
İz kalması
Tükürük fistülü
Vagal reaksiyonlar

Bu komplikasyonlar biyopsinin yapıldığı bölgeye ve kullanılan tekniğe bağlı olarak farklı oranlarda ortaya çıkabilir. Özellikle derin bölgelerde yapılan biyopsilerde sinir hasarı gibi durumların görülme olasılığı artabilir. Doğru önlemler alınarak risklerin çoğu başarılı şekilde önlenebilir.

Tükürük Bezi Biyopsisinden Sonra Hastaları Neler Bekler?

Tükürük bezi biyopsisi sonrası süreçte hastaların dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır. İşlem sonrası ağrı şişlik ve hafif rahatsızlık gibi durumlar genellikle normaldir. Ancak iyileşme sürecinin sorunsuz geçmesi için bazı bakım önerileri ve takip prosedürleri büyük önem taşır:

Hafif ağrı ve şişlik
Tuzlu su ile gargara
Yumuşak gıdalar tüketme
Dikiş kontrolü

İyileşme süreci sırasında biyopsi bölgesindeki dokuların hassasiyeti dikkate alınmalıdır. Eğer işlem sonrası herhangi bir komplikasyon belirtisi ortaya çıkarsa örneğin enfeksiyon belirtileri veya bölgesel uyuşukluk devam ederse bu durum mutlaka doktora bildirilmelidir. Ayrıca biyopsi sonrası sonuçların alınma süresi genellikle 1-2 haftadır ve bu süreçte sabırlı olunması gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tükürük bezi biyopsisi hangi durumlarda yapılır?

Tükürük bezi biyopsisi, Sjögren sendromu, sarkoidoz, amiloidoz gibi hastalıkları teşhis etmek veya enfeksiyonlar veya tümörler gibi anormal şişlik veya kitlelerin değerlendirilmesi için yapılır. Bu işlem, parotis, submandibüler veya sublingual gibi büyük bezlerden veya dudak, yanak ve dilde bulunan küçük bezlerden doku veya hücre örneği almak amacıyla yapılır. Teknikler arasında iğne biyopsisi ve açık cerrahi biyopsi yer alır, labial küçük tükürük bezi biyopsisi, Sjögren sendromu şüphesiyle sıklıkla kullanılır. Kullanılacak teknik, şüphelenilen duruma ve hangi bezin inceleneceğine bağlıdır.

Biyopsi işlemi nasıl gerçekleştirilir?

Tükürük bezi biyopsisi, tükürük bezinden hücre veya doku örneği alarak laboratuvar ortamında incelenmesini sağlamak için yapılan bir işlemdir. İşlem, genellikle tükürük bezinin üzerine alkol ile antiseptik temizlik yapılmasıyla başlar. Ardından, bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezik madde enjekte edilir. İnce bir iğne, tükürük bezine yerleştirilerek doku örneği alınır ve laboratuvara gönderilmek üzere hazırlanan lamlar üzerine konur. Bu biyopsi, anormal kitleler, büyümeler ya da Sjögren sendromu gibi hastalıkların teşhis edilmesine yardımcı olur.

Biyopsi sırasında ağrı hissedilir mi?

Tükürük bezi biyopsisi genellikle minimal invaziv ve güvenli bir prosedürdür. İşlem lokal anestezi altında yapıldığı için ağrı genellikle hafiftir. İşlem sonrasında bazı hastalar biyopsi bölgesinde hafif ağrı veya şişlik hissedebilir, ancak bu semptomlar genellikle ağrı kesicilerle kontrol edilebilir ve hızla geçer.

İşlem sonrası tükürük bezi biyopsisi sonuçları ne kadar sürede çıkar?

Tükürük bezi biyopsisi sonuçları genellikle birkaç gün içinde veya bir hafta içinde alınabilir. Biyopsi sonuçları, örneğin laboratuvara ulaştıktan sonra genellikle bir veya iki gün içinde hazır olabilir, ancak bazen daha uzun sürebilir. Ekstra testler veya özel işlem gerektiren durumlar, sonuçların alınma süresini uzatabilir. Sonuçları ne zaman alabileceğiniz konusunda sağlık hizmeti sağlayıcınızla görüşmeniz önemlidir.

Biyopsi sonrası olası komplikasyonlar nelerdir?

Tükürük bezi biyopsisinden sonra, hastalar kanama (%17,2), hematom oluşumu (%1,0), bir haftadan fazla süren kalıcı uyuşukluk (%2,0) ve biyopsi bölgesinde ıslaklık (%1,0) gibi komplikasyonlar yaşayabilirler. Ayrıca hastaların %16,2’si işlem sonrası yemek yeme zorluğu yaşar, ancak çoğu durumda bu şikayet bir hafta içinde geçer. Bu komplikasyonların görülme sıklığı, primer Sjögren sendromu olan hastalar ile olmayanlar arasında belirgin bir fark göstermemektedir.

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz) Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.