Geniz Akıntısı Nedir? Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?

Geniz akıntısı, burun ve sinüslerde üretilen mukusun boğazın arka kısmına akması durumudur. Alerji, enfeksiyon veya irritan maddeler bu duruma yol açabilir. Sürekli boğaz temizleme isteği en sık görülen belirtidir.

Alerjik geniz akıntısında antihistaminik ilaçlar ve burun spreyleri etkili olabilir. Polen, toz ve hayvan tüyü gibi tetikleyicilerden uzak durmak da semptomların azalmasını sağlar.

Enfeksiyon kaynaklı geniz akıntısında, uygun antibiyotik veya antiviral tedavi ile mukus üretimi ve boğaz tahrişi azalır. Bol sıvı tüketmek ve tuzlu su ile burun yıkamak iyileşmeyi hızlandırır.

Kronik geniz akıntısında altta yatan nedenin belirlenmesi önemlidir. Reflü, yapısal burun problemleri veya kronik sinüzit tedavi edilmezse şikâyetler devam edebilir. Uzun süreli vakalarda kulak burun boğaz uzmanı değerlendirmesi gerekir.

Geniz Akıntısının Belirtileri Nelerdir?

Bu durum çeşitli belirtiler gösterir. Mukusun sürekli olarak hissedilmesi boğazda akıntı duygusu yaratır. Hastalar genellikle boğazlarını temizleme gereği duyarlar çünkü mukus birikimi bu ihtiyacı artırır. Bu süreçte boğazda oluşan tahriş ağrıya neden olabilir. Aşağıda geniz akıntısının yaygın belirtileri sıralanmaktadır:

• Boğazda sürekli bir mukus akıntısı hissi
• Sık sık boğaz temizleme ihtiyacı
• Mukustan kaynaklı boğaz ağrısı
• Özellikle gece saatlerinde şiddetlenen öksürük
• Ses tellerindeki tahriş nedeniyle ses kısıklığı veya ses değişiklikleri
• Ağızda oluşan kötü koku
• Fazla mukus yutulması sonucu mide bulantısı veya rahatsızlığı
• Uyku bozuklukları nedeniyle artan yorgunluk
• Sinüs basıncı ve tıkanıklıkla ilişkili baş ağrıları
• Boğazda yumru veya tıkanıklık hissi

Bu belirtiler kişinin günlük yaşam kalitesini düşürebilir. Özellikle boğaz ve burun bölgesinde rahatsızlık hissi sosyal hayatta zorluklara sebep olabilir. Belirtiler bazen hafif seyrederken bazen de şiddetli ve rahatsız edici olabilir. Her hastanın deneyimi farklılık gösterebilir ve belirtiler zaman içinde değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle geniz akıntısı şüphesi taşıyan bireylerin bir KBB uzmanına başvurarak uygun tanı ve tedavi yöntemlerini öğrenmeleri önerilir.

Geniz Akıntısı Neden Olur?

Geniz akıntısının oluşumunda birçok faktör etkili olabilir. Çoğunlukla alerjik reaksiyonlar ve enfeksiyonlar bu durumun başlıca nedenleri arasındadır. Özellikle alerjenlere duyarlı bireylerde polen veya evcil hayvan tüyü gibi tetikleyiciler burun ve boğaz bezlerinin aşırı mukus üretimine sebep olabilir. Bunun yanı sıra soğuk algınlığı ve grip gibi viral hastalıklar ya da sinüzit gibi bakteriyel enfeksiyonlar da mukusun artışına yol açarak geniz akıntısını tetikler.

Alerjiler:

• Polen
• Evcil hayvan tüyü
• Toz akarları
• Küf

Enfeksiyonlar:

• Soğuk algınlığı
• Grip
• Sinüzit

Ayrıca yapısal bozukluklar ve çevresel faktörler de mukus drenajını bozarak bu soruna neden olabilir. Çarpık septum veya burun polipleri gibi anatomik problemler mukusun normal akışını engeller. Soğuk ve kuru hava gibi iklim koşulları veya duman ve güçlü kokulara maruz kalmak da geniz akıntısını kötüleştirebilir.

Yapısal Bozukluklar:

• Çarpık septum
• Burun polipleri
• Tümörler

Çevresel Faktörler:

• Soğuk hava
• Kuru hava
• Duman ve güçlü kokular

Diyet, ilaç kullanımı ve bazı sağlık koşulları da mukus üretimini artırabilir. Süt ürünleri ve baharatlı yiyecekler bazı kişilerde mukusu tetiklerken tansiyon ilaçları veya antidepresanlar gibi bazı ilaçlar geniz akıntısına yol açabilir. Gastroözofageal reflü hastalığı gibi durumlar da boğazı tahriş ederek benzer etkiler yaratabilir.

Diyet:

• Süt ürünleri
• Baharatlı yiyecekler

İlaçlar:

• Tansiyon ilaçları
• Doğum kontrol hapları
• Antidepresanlar

Sağlık Koşulları:

• Gastroözofageal reflü hastalığı

Geniz Akıntısı Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?

Geniz akıntısı tedavisinde uygulanan yöntemler sorunun kökenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kulak burun boğaz uzmanları hastanın durumuna uygun çözümler sunar. İlaç tedavisi genellikle bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanan akıntılar için antibiyotik içerir. Alerji kaynaklı durumlar antihistaminikler ve dekonjestanlar ile ele alınır.

İlaçlar:

• Antibiyotikler
• Antihistaminikler
• Dekonjestanlar
• Steroid burun spreyleri
• Salin nazal irrigasyonlar

Cerrahi müdahaleler ilaçlara dirençli veya yapısal sorunlardan kaynaklanan vakalar için düşünülebilir. Bunlar arasında septoplasti ve sinüs cerrahisi bulunur. Ayrıca konka reduksiyonu hava akışını artırmak amacıyla yapılır.

Belirli koşullar için özel tedaviler de mevcuttur. Reflü gibi mide asidi problemleri diyet ve yaşam tarzı düzenlemeleri gerektirebilir. Ayrıca alerji tedavisinde çevresel kontroller ve immünoterapi önemlidir. Bu yöntemler hastanın genel sağlık durumuna ve geniz akıntısının altında yatan nedenlere göre şekillendirilir.

Geniz Akıntısı İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Geniz akıntısı tedavisi için Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurulmalıdır. Bu uzmanlar, geniz akıntısını da içeren kulak, burun ve boğaz rahatsızlıklarının teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmışlardır. KBB uzmanları hastanın şikayetlerini dinleyerek başlar ve fiziksel muayene yaparlar. Gerekli görüldüğü takdirde endoskopi gibi ileri teşhis yöntemlerini kullanabilirler. Bu sayede geniz akıntısının altında yatan nedenler belirlenir ve uygun tedavi planı oluşturulur.

Özellikle belirtiler şu durumlarda KBB uzmanına başvurulmalıdır:

• Belirtiler birkaç haftadan uzun sürdüğünde
• Şiddetli veya kötüleşen belirtiler olduğunda
• Nefes alma veya yutkunmada güçlük çekildiğinde
• Mukus renksiz veya kötü kokuluysa
• Yüksek ateş veya şiddetli baş ağrısı eşlik ettiğinde

Hastaların bu durumlarda hemen bir KBB uzmanına danışmaları, geniz akıntısının nedeninin doğru bir şekilde teşhis edilmesini ve etkili bir şekilde tedavi edilmesini sağlar.

Geniz Akıntısı Kendiliğinden Geçer mi?

Geniz akıntısı çoğu zaman geçici nedenlerle ortaya çıkar ve doğal yollarla düzelebilir. Soğuk algınlığı veya hafif alerjilerden kaynaklanan akıntı kendiliğinden iyileşebilir. Bu süreçte evde alınabilecek bazı önlemler semptomların hafiflemesine yardımcı olur:

• Bol miktarda su içmek vücuttaki mukusu seyreltir ve atılmasını kolaylaştırır.
• Yüksek nem oranı sağlamak için nemlendiriciler kullanılabilir.
• Burun spreyleri ve burun yıkama çözümleri, burun yollarını temizleyerek rahatlama sağlar.

Bu öneriler belirtilerin hafifletilmesinde etkili olabilir, fakat bir KBB uzmanına başvurulması önerilir. Bu yöntemler geniz akıntısının yol açtığı rahatsızlığı azaltmada etkilidir. Ancak akıntı 3 haftadan uzun sürerse veya şiddetli belirtilerle eşlik ederse altta yatan daha ciddi bir sorunun belirtisi olabilir. Kalıcı akıntılar, bakteriyel enfeksiyonları, alerjileri veya anatomik bozuklukları işaret edebilir. Bu tür durumlar özel tedavi gerektirir ve genellikle ilaç kullanımı veya diğer medikal müdahaleleri içerir.

Geniz Akıntısı Hangi Komplikasyonlara Yol Açabilir?

Geniz akıntısı bir dizi sağlık sorununa yol açabilir. Öncelikle sürekli mukus akışı boğazı tahriş eder ve bu durum özellikle yatma sırasında artan bir öksürük problemine neden olur. Öksürük genellikle kronik bir hal alabilir. Mukusun varlığı aynı zamanda boğazda iltihap ve ağrıya sebep olur, bu da günlük yaşamı zorlaştırabilir. Geniz akıntısının neden olabileceği komplikasyonları:

• Kronik öksürük: Boğazdaki sürekli mukus, tahrişe ve özellikle gece rahatsız edici öksürüklere yol açar.
• Boğaz ağrısı: Mukusun sürekli olarak boğazda kalması iltihaplanmaya ve ağrıya neden olur.
• Kulak enfeksiyonları: Mukusun östaki borularını tıkaması kulaklarda ağrıya ve enfeksiyonlara sebep olabilir.
• Sinüzit: Sinüs yollarının tıkanması ve bakteri birikimi sinüs enfeksiyonlarına sebebiyet verir.
• Ağız kokusu: Boğaz ve ağızda mukus birikimi kötü kokuya neden olan bakteri üremesini teşvik eder.
• Ses kısıklığı: Mukusun ses tellerini tahriş etmesi sesin kısılmasına veya bozulmasına yol açar.
• Larenjit: Mukusun gırtlakta sürekli tahrişe neden olması iltihap ve ciddi ses kısıklığı ile sonuçlanır.

Geniz Akıntısı ve Alerji Arasındaki İlişki Nedir?

Geniz akıntısı ve alerji arasındaki ilişki çoğu zaman mukus fazlalığı ve bağışıklık sisteminin reaksiyonlarından kaynaklanır. Özellikle alerjik rinit geniz akıntısına neden olan ana faktörlerden biridir. Alerjenlere maruz kalan kişilerde bağışıklık sistemi alerjenleri yok etmek için aşırı mukus üretimiyle yanıt verir. Bu süreç sonucunda boğazda mukus birikimi artar ve rahatsızlık hissi yaratır. Geniz akıntısının yönetimi öncelikle alerjik tepkileri kontrol altına almayı hedefler. Aşağıdaki yöntemlerle bu kontrol sağlanabilir:

• Antihistaminikler: Alerji semptomlarını hafifletir.
• Burun kortikosteroidleri: İltihabı azaltır ve mukus üretimini düzenler.
• Dekonjestanlar: Mukusun boğazdan daha kolay temizlenmesine yardımcı olur.
• Salin burun spreyleri: Mukusu seyrelterek temizlenmesini kolaylaştırır.

Ayrıca alerjenlere maruz kalmayı en aza indirgeyerek semptomlar hafifletilebilir. İç mekanların temiz tutulması, havalandırmanın iyileştirilmesi ve düzenli olarak hava filtrelerinin değiştirilmesi bu süreçte önemlidir. Şiddetli vakalarda ise alerji testi ve immünoterapi gibi tedavi yöntemleri devreye girer. Bu yöntemlerle alerjenlere karşı duyarlılık zamanla azaltılabilir. Böylece geniz akıntısı ve diğer alerji belirtileri kontrol altına alınabilir.

Geniz Akıntısı ve Sinüzit Arasındaki Fark Nedir?

Geniz akıntısı ve sinüzit benzer belirtiler gösterebilir ancak temelde farklı koşullardır. Her iki durumda da mukus üretimi artar; ancak bu mukusun yerleşimi ve ilgili belirtiler farklılık gösterir. Geniz akıntısı esas olarak boğazın arkasına mukus damlamasıyla bilinir. Sinüzitte ise mukus sinüs boşluklarında birikir.

Benzerlikler:

• Mukus Üretimi: İki durumda da gözlenir.
• Ortak Semptomlar: Öksürük ve boğaz ağrısı.
• Nedenler: Enfeksiyonlar, alerjiler ve tahriş edici maddeler.

Farklılıklar:

• Birincil Konum: Geniz akıntısında burun pasajlarından boğaza, sinüzitte ise sinüs boşluklarına mukus birikir.
• Ek Semptomlar: Sinüzitte yüzde ağrı ve basınç, geniz akıntısında boğazda sürekli bir tıkanıklık hissi bulunur.
• Süre: Akut sinüzit 4 haftadan kısa, kronik sinüzit 12 haftadan uzun sürer; geniz akıntısı ise geçici veya kronik olabilir.

Tanı yöntemleri de farklılık gösterir. Sinüzit durumunda BT taraması gerekebilirken, geniz akıntısı genellikle daha az karmaşık yöntemlerle teşhis edilir. Her iki durum için de alerji testleri yararlı olabilir.

Hamilelikte Geniz Akıntısı Nasıl Tedavi Edilir?

Hamilelik sırasında yaşanan geniz akıntısı gebelik riniti olarak da bilinir ve bu dönemde sık görülür. Mukus üretimi artar ve bu durum rahatsız edici semptomlara yol açabilir. Kulak Burun Boğaz uzmanları gebelikte güvenli tedavi yöntemleri önerir. Bu yöntemler arasında;

• Salinle burun yıkama: Burun kanallarının tuzlu su çözeltisi ile yıkanması mukus ve alerjenleri temizler.
• Sıvı tüketimi artışı: Yeterli sıvı alımı mukusu seyreltir temizlenmesini kolaylaştırır.
• Nemlendirme: Ortamın nemlendirilmesi mukusun yoğunluğunu azaltır ve geniz akıntısını hafifletir.
• Başın yükseltilmesi: Yatarken başın yükseltilmesi mukusun boğazda birikmesini önler.
• Tahriş edicilerden kaçınma: Sigara dumanı, güçlü kokular ve bazı yiyeceklerden uzak durulması önerilir.

Ayrıca hamilelik sırasında kullanılması güvenli olan bazı ilaçlar da bulunmaktadır. Bununla birlikte herhangi bir ilaç kullanımı öncesinde mutlaka bir Kulak Burun Boğaz uzmanı ile görüşülmesi şarttır. Bu ilaçlar arasında doktor kontrolünde verilen antihistaminikler ve bazı burun steroid spreyleri yer alabilir. Şiddetli vakalarda uzman bir KBB doktoru endoskopik muayene yaparak altta yatan nedenleri belirleyebilir ve tedavi planını buna göre düzenleyebilir.

Geniz Akıntısı Ameliyatı Nedir, Nasıl Yapılır?

Konka Redüksiyon Ameliyatı burun tıkanıklığı ve aşırı mukus üretimine karşı etkilidir. Ameliyat burundaki konka boyutunu küçültmeyi amaçlar. Yöntemler şunlardır:

• Radyofrekans Ablasyonu: Enerji konka dokusuna iletilir bu da dokunun zamanla küçülmesine yol açar.
• Mikrodebrider: Konka dokusunu içeriden inceltir.
• Koterizasyon: Elektrik akımı kullanılarak doku küçültülür.

Bu yöntemlerle yapılan operasyonlar lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. Burundan yapılan bu işlemler dış kesik gerektirmez. Hastaların burun hava akımında iyileşme, burun akıntısında azalma, horlama ile uyku apnesi gibi rahatsızlıkları giderilir.

Geniz Akıntısı Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Geniz akıntısı ameliyatı sonrasında iyileşme sürecini optimize etmek için bazı önemli adımlar bulunmaktadır. Sağlık uzmanlarının önerdiği hususlara titizlikle uyulmalıdır. İlk olarak doktorunuzun verdiği talimatları eksiksiz yerine getirmek gereklidir. Bu talimatlar enfeksiyon riskini minimize etmek ve ağrıyı kontrol altına almak içindir. Reçeteli ilaçların doğru kullanımı bu sürecin ayrılmaz bir parçasıdır.

Ek olarak, ameliyat sonrası rahatsızlık genellikle kaçınılmazdır ve bu durum yönetilebilir. Rahatsızlığı hafifletmek için doktor tavsiyesiyle ağrı kesiciler kullanılabilir. Ancak kanama riskini artırabilecek ilaçlardan kaçınmak esastır.

İyileşme sürecini desteklemek adına dinlenmek ve bol miktarda sıvı tüketilmelidir. Ağır fiziksel aktivitelerden kaçınarak burun bölgesindeki basıncı ve olası kanamaları minimize etmek gereklidir.

• Dinlenme ve Sıvı Tüketimi: Yeterli dinlenme ve bol sıvı alımı.

Herhangi bir komplikasyon belirtisi gözlemlendiğinde hemen sağlık uzmanına başvurulmalıdır. Bu durumlar ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.

• Komplikasyonların İzlenmesi: Aşırı kanama, şiddetli ağrı ve ateş gibi durumlar.

Sağlık uzmanı ile düzenli takip randevularına gitmek iyileşme sürecini doğru bir şekilde izlemek ve gerekli müdahalelerin zamanında yapılmasını sağlamak açısından oldukça mühimdir.

• Düzenli Sağlık Kontrolleri: İyileşme sürecinin takibi ve gerekli sağlık kontrolleri.

Son olarak geniz akıntısının temel nedenine bağlı olarak bazı yaşam tarzı değişiklikleri gerekebilir.

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Alerji yönetimi ve uyku düzeni ayarlamaları.

Kaynakça:

https://www.webmd.com/allergies/postnasal-drip

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23082-postnasal-drip

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz)  Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.