Efüzyonlu Otitis Media (Seröz Otitis Media)

Efüzyonlu otitis media, orta kulakta sıvı birikmesi ile karakterize bir durumdur. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonları veya geniz eti sorunları sonrasında gelişir ve işitme kaybına neden olabilir.

Çocuklarda sık görülür ve konuşma-gelişim geriliğine yol açabilir. Tanı, otoskop muayenesi ve odyometri testleri ile konur. Erken tedavi, kalıcı işitme kaybı riskini azaltır.

Tedavide ilaç kullanımı, geniz eti ameliyatı veya ventilasyon tüpü takılması gerekebilir. Hangi yöntemin uygulanacağı hastanın yaşına, sıvının süresine ve işitme kaybı derecesine göre belirlenir.

Efüzyonlu otitis media önlenmesinde üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisi, alerji kontrolü ve sigara dumanından uzak durmak önemli rol oynar. Düzenli kulak muayenesi, riskli çocuklarda şarttır.

Tamam, belirttiğin 9 bağlantı için rich snippet uyumlu, tıbbi ve resmi dilde, paragraflar arası boşluk bırakılmış şekilde içerikleri tek seferde hazırladım. Her paragraf yaklaşık 250–320 karakter uzunluğunda, farklı yönlerden bilgi sunuyor.

Efüzyonlu Otitis Media (Seröz Otitis Media) Nedir?

Efüzyonlu otitis media, orta kulakta iltihap bulgusu olmadan sıvı birikmesi ile karakterize bir durumdur. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, geniz eti büyümesi veya östaki tüpü fonksiyon bozukluğu sonucu gelişir. Çocuklarda daha sık görülür ve işitme kaybı, kulakta dolgunluk hissi ya da konuşma gelişiminde gecikmeye yol açabilir. Çoğu vakada sıvı zamanla kendiliğinden kaybolur; ancak uzun süre devam eden durumlarda ventilasyon tüpü takılması gerekebilir.

Efüzyonlu Otitis Media neden olur?

Efüzyonlu Otitis Media östaki borusunun düzgün çalışmamasından kaynaklanır. Bu durum genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından veya alerjilerden ötürü oluşur. Östaki borusu disfonksiyonu orta kulağın normal drenajını engeller ve sıvı birikimine yol açar. Bunun yanı sıra inflamasyon ve bağışıklık tepkileri de efüzyonun oluşumuna katkıda bulunur. İnflamatuar mediyatörlerin salgılanması ve artan vasküler geçirgenlik mukozal şişmeye ve mukus üretiminin artmasına neden olur. Bu süreç orta kulakta sıvı birikimini teşvik eder.

Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar da efüzyona neden olabilir:

• Çeşitli çalışmalar Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae ve Moraxella catarrhalis gibi patojenlerin efüzyonda rol oynadığını göstermiştir.
• Bu patojenler enfeksiyonun akut evresi geçtikten sonra bile sıvı üretimini sürdürebilir.

Alerjik reaksiyonlar da östaki borusu disfonksiyonuna katkıda bulunabilir. Nazofaringeal bölgede inflamasyona ve şişmeye yol açar bu da östaki borusunu tıkayabilir ve orta kulakta sıvı tutulmasını teşvik edebilir.

Son olarak efuzonlu kronik otitis media vakalarında bakteriyel biyofilm oluşumu görülür. Biyofilm bakterileri temizlemeye karşı daha dirençli hale getirir ve tedavi çabalarına rağmen kalıcı efüzyona katkıda bulunabilir. Bu durumlar efüzyonlu otitis medianın neden olduğu işitme kaybı ve diğer komplikasyonlarla dolaylı olarak ilişkilidir.

Seröz Otitis Media belirtileri nelerdir?

Seröz Otitis Media belirtileri çeşitlilik gösterir ve çocuklar başta olmak üzere her yaş grubunu etkileyebilir. Bu rahatsızlık orta kulakta sıvı birikimi ile karakterize edilir ve genellikle işitme kaybı ile kendini gösterir. İşitme kaybı genellikle tek veya çift taraflı olabilir ve sıklıkla düşük frekanslarda daha belirgin hale gelir. Hastalar genellikle 30-40 dB aralığında hafif ila orta derecede işitme kaybı yaşarlar. İlgili belirtiler arasında kulak dolgunluğu hissi önemli bir yer tutar. Bu kulak zarının arkasındaki sıvının basıncı nedeniyle meydana gelir ve kişilerde baskı hissine neden olur.

Ayrıca hafif kulak ağrısı veya rahatsızlık da görülebilir. Bu genellikle sıvı birikiminin kulak zarına uyguladığı baskıdan kaynaklanır. Denge sorunları da bazı hastalarda rapor edilmiştir. Orta kulak denge mekanizmasında rol oynadığı için sıvı birikimi dengesizlik hissine yol açabilir.

Hastaların yaşayabileceği diğer belirtiler şunlardır:

• Kulaklarda dolgunluk hissi
• Hafif kulak ağrısı
• Dengesizlik

Çocuklarda görülen davranış değişiklikleri de SOM belirtileri arasındadır. Bu durum özellikle küçük çocuklarda artan huzursuzluk veya ağlama olarak kendini gösterebilir. Uyku ve yeme düzenlerinde değişiklikler gözlemlenebilir. Çocuklar sıklıkla kulaklarını çeker veya sürekli olarak dokunabilir.

Konuşma ve gelişimsel gecikmeler de uzun süreli işitme kaybı nedeniyle ortaya çıkabilir. Tıbbi muayenede sağlık uzmanları genellikle geri çekilmiş veya mat görünümlü bir kulak zarı tespit ederler. Bu arkasında hava kabarcıkları veya sıvı seviyeleri ile belirlenebilir. İşlev bozukluğu yaşayan östaki borusu nedeniyle burun ve solunum yolu belirtileri de eşlik edebilir. Burun tıkanıklığı burun akıntısı ve geniz akıntısı bu belirtilerdendir.

Seröz Otitis Media nasıl teşhis edilir?

Seröz Otitis Media’nın tanısı için çeşitli testler kullanılır. Bu süreç hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilmesini ve uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlar.

Öncelikle otoskopi ile başlanır. Bu yöntemde pnömatik bir otoskop kullanılır ve kulak zarının hareketliliği incelenir. Efüzyonlu Otitis Media durumunda kulak zarının normalden daha az hareketli olduğu görülür. Zarın arkasında sıvı birikimi olması halinde zar mat ve opak görünebilir.

Ardından timpanometri testi uygulanır. Bu test kulak zarının farklı hava basınçlarına verdiği tepkileri ölçer. Kulak zarının hareketliliği orta kulakta sıvı birikimi olup olmadığını gösterir. Sıvı varlığı düz bir timpanogram (Tip B) ile sonuçlanır.

İşitme değerlendirmesi için odyometri yapılır:

• İşitme testleri ses iletimindeki engellemeleri belirleyerek işitme kaybının türünü tespit eder.

Ek olarak impedans testi ile kulağın akustik refleksleri değerlendirilir. Bu test orta kulaktaki efüzyonun varlığını daha detaylı bir şekilde doğrular.

Son olarak endoskopik muayene bazı özel durumlarda uygulanabilir:

• Bu yöntemle östaki borusu ve nazofarenksin durumu incelenir.

Bu testlerin hepsi Seröz Otitis Media’nın etkin bir şekilde teşhis edilmesi için kritik öneme sahiptir. Her bir test hastalığın farklı yönlerini aydınlatarak doğru tanıya ulaşılmasına katkı sağlar.

Seröz Otitis Media tedavi seçenekleri nelerdir?

Efüzyonlu Otitis Media tedavi seçenekleri hastalığın şiddetine ve süresine göre değişiklik gösterir. Tedavi yöntemlerinin temel amacı orta kulaktaki sıvı birikimini azaltmak ve işitme kaybını önlemektir. Bu amaçla kullanılan bazı yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

Myringotomi ile birlikte veya birlikte olmayan Timpanostomi Tüpü Yerleştirilmesi:

• Myringotomi işlemi kulak zarında küçük bir kesik açarak sıvının boşaltılmasını sağlar.
• Timpanostomi tüpü uzun süreli havalandırma sağlamak ve sıvı birikimini engellemek için yerleştirilir. Tüpler genellikle 6 ila 12 ay arasında kalır.

Adenoidektomi:

• Özellikle adenoidlerin östaki borusunu tıkadığı durumlarda tercih edilir.
• Çoğu zaman myringotomi veya Timpanostomi Tüpü Yerleştirilmesi ile birlikte yapılır.

Östaki Borusunun Endoskopik Balon Dilatasyonu:

• Östaki borusu disfonksiyonu olan hastalarda uygulanır.
• İşlem sırasında östaki borusunun içine küçük bir balon yerleştirilir ve şişirilir.

Bu tedaviler efüzyonun neden olduğu işitme kaybını azaltmayı ve özellikle çocuklarda dil ve bilişsel gelişimi desteklemeyi amaçlar. Her bir tedavi yöntemi hastanın ihtiyaçlarına ve doktorun önerilerine göre kişiselleştirilir. Bu sayede Efüzyonlu Otitis Media’nın olumsuz etkileri en aza indirgenmiş olur.

Seröz Otitis Media çocuklarda yaygın mıdır?

Seröz Otitis Media çocukluk döneminde karşılaşılan önemli bir sağlık sorunudur. Dört yaşına kadar olan çocukların büyük bir çoğunluğu bu rahatsızlığı en az bir kez yaşar. Altı yaşına kadar olan çocuklarda bu durumun görülme sıklığı dikkate değerdir. Çocuklar büyüdükçe Seröz Otitis Media ile karşılaşma oranı azalır. Hastalığın gelişimine katkıda bulunan başlıca faktörler arasında östaki borusu disfonksiyonu yer alır. Bu disfonksiyon çocukların anatomik ve fonksiyonel özellikleri nedeniyle daha yaygındır.

Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Adenoid hipertrofi
• Alerjik rinit
• Üst solunum yolu enfeksiyonları

Bu faktörler özellikle küçük yaş gruplarında Seröz Otitis Media’nın ortaya çıkışını hızlandırabilir. Hastalık işitme kaybına yol açabilir ve bu durum eğer kalıcı hale gelirse çocuğun dil gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu yüzden erken tanı ve etkin yönetim çocuklarda uzun vadeli sağlık sorunlarını önlemek için büyük önem taşır. İşitme kaybının dil gelişimi ve eğitimsel sonuçlar üzerindeki potansiyel etkisi bu durumun ciddiyetini artırır. Dolayısıyla Seröz Otitis Media’nın çocuklarda yaygın olması pediatrik sağlık yönetiminde özel bir dikkat ve strateji gerektirir. Bu strateji hastalığın erken evrelerinde müdahale edilmesini ve uzun vadeli komplikasyonların önlenmesini hedefler.

Sıkça Sorulan Sorular

Efüzyonlu otitis media en sık hangi yaş grubunda görülür?

Bu hastalık özellikle 2-6 yaş arası çocuklarda sık rastlanır. Orta kulakta sıvı birikimiyle gelişir ve çoğu zaman üst solunum yolu enfeksiyonları veya geniz eti büyüklüğüyle ilişkilidir.

Efüzyonlu otitis medianın en belirgin belirtisi nedir?

Genellikle kulak ağrısı yapmaz, en önemli bulgu işitme kaybıdır. Çocuklarda ders başarısında düşüş, televizyonu yüksek sesle izleme veya ismi çağrıldığında tepki vermeme gibi işaretler görülebilir.

Efüzyonlu otitis media neden tekrarlayıcı olabilir?

Çocuklarda östaki tüpü kısa ve yataydır, bu nedenle sıvı tahliyesi zorlaşır. Sık enfeksiyonlar, alerjiler veya geniz eti büyüklüğü tekrarlayan sıvı birikimine yol açabilir.

Efüzyonlu otitis media tanısı nasıl konur?

Otoskop muayenesi, timpanometri ve odyometri tanıda kullanılır. Kulak zarında matlaşma, içerde sıvı görünümü ve işitme testiyle saptanan kayıp en önemli bulgulardır.

Efüzyonlu otitis mediada işitme kaybı kalıcı hale gelebilir mi?

Uzun süre tedavi edilmeyen olgularda işitme kaybı kalıcı olabilir. Bu durum çocuğun konuşma gelişimini, sosyal ilişkilerini ve akademik başarısını olumsuz etkileyebilir.

Efüzyonlu otitis media tedavisinde ilaçların yeri nedir?

Antibiyotikler genellikle etkili değildir çünkü sıvı enfeksiyonlu değildir. Ancak alerjiye bağlı durumlarda burun açıcılar veya kortizonlu spreyler fayda sağlayabilir.

Efüzyonlu otitis mediada tüp takılması ne zaman gerekir?

Eğer sıvı 3 aydan uzun süre kalır ve işitme kaybı belirgin hale gelirse cerrahi olarak kulak zarına ventilasyon tüpü takılır. Bu işlem sıvının boşalmasını ve işitmenin düzelmesini sağlar.

Geniz eti büyüklüğü efüzyonlu otitis media ile nasıl ilişkilidir?

Büyük geniz eti östaki tüpünü tıkayarak sıvı birikimine yol açar. Bu nedenle sık tekrarlayan olgularda geniz eti alınması gerekebilir.

Efüzyonlu otitis media çocukların dil gelişimini nasıl etkiler?

İşitme kaybı nedeniyle çocuklarda konuşma öğrenme süreci gecikebilir, kelime dağarcığı sınırlı kalabilir. Erken tedavi dil gelişiminin sağlıklı ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.

Efüzyonlu otitis media önlenebilir mi?

Tamamen önlemek mümkün olmasa da sigara dumanından uzak durmak, alerjilerin tedavisi, burun tıkanıklıklarını gidermek ve düzenli doktor kontrolü tekrarlama riskini azaltır.

Kaynakça:

https://www.chop.edu/conditions-diseases/otitis-media-effusion-ome

https://www.webmd.com/cold-and-flu/ear-infection/what-is-otitis-media-with-effusion

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz)  Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.