Efüzyonlu Otitis Media (Seröz Otitis Media)

Efüzyonlu Otitis Media yani Seröz Otitis Media orta kulağın arkasında enfeksiyon olmadan sıvı birikmesiyle belirgin bir durumdur. Sıklıkla çocukları etkiler ve işitme kaybına yol açabilir. Östaki borusunun düzgün çalışmaması bu hastalığa neden olur. OME’nin tanısı otoskopi ve timpanometri testleri ile konur. Çoğunlukla bu durum otoinflasyon ve timpanostomi tüpü gibi tedavi yöntemlerini gerektirir. Hastalık dil ve bilişsel gelişim üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Dolayısıyla erken tanı ve etkin tedavi büyük önem taşır.

Efüzyonlu Otitis Media neden olur?

Efüzyonlu Otitis Media östaki borusunun düzgün çalışmamasından kaynaklanır. Bu durum genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından veya alerjilerden ötürü oluşur. Östaki borusu disfonksiyonu orta kulağın normal drenajını engeller ve sıvı birikimine yol açar. Bunun yanı sıra inflamasyon ve bağışıklık tepkileri de efüzyonun oluşumuna katkıda bulunur. İnflamatuar mediyatörlerin salgılanması ve artan vasküler geçirgenlik mukozal şişmeye ve mukus üretiminin artmasına neden olur. Bu süreç orta kulakta sıvı birikimini teşvik eder.

Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar da efüzyona neden olabilir:

• Çeşitli çalışmalar Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae ve Moraxella catarrhalis gibi patojenlerin efüzyonda rol oynadığını göstermiştir.
• Bu patojenler enfeksiyonun akut evresi geçtikten sonra bile sıvı üretimini sürdürebilir.

Alerjik reaksiyonlar da östaki borusu disfonksiyonuna katkıda bulunabilir. Nazofaringeal bölgede inflamasyona ve şişmeye yol açar bu da östaki borusunu tıkayabilir ve orta kulakta sıvı tutulmasını teşvik edebilir.

Son olarak efuzonlu kronik otitis media vakalarında bakteriyel biyofilm oluşumu görülür. Biyofilm bakterileri temizlemeye karşı daha dirençli hale getirir ve tedavi çabalarına rağmen kalıcı efüzyona katkıda bulunabilir. Bu durumlar efüzyonlu otitis medianın neden olduğu işitme kaybı ve diğer komplikasyonlarla dolaylı olarak ilişkilidir.

Seröz Otitis Media belirtileri nelerdir?

Seröz Otitis Media belirtileri çeşitlilik gösterir ve çocuklar başta olmak üzere her yaş grubunu etkileyebilir. Bu rahatsızlık orta kulakta sıvı birikimi ile karakterize edilir ve genellikle işitme kaybı ile kendini gösterir. İşitme kaybı genellikle tek veya çift taraflı olabilir ve sıklıkla düşük frekanslarda daha belirgin hale gelir. Hastalar genellikle 30-40 dB aralığında hafif ila orta derecede işitme kaybı yaşarlar. İlgili belirtiler arasında kulak dolgunluğu hissi önemli bir yer tutar. Bu kulak zarının arkasındaki sıvının basıncı nedeniyle meydana gelir ve kişilerde baskı hissine neden olur.

Ayrıca hafif kulak ağrısı veya rahatsızlık da görülebilir. Bu genellikle sıvı birikiminin kulak zarına uyguladığı baskıdan kaynaklanır. Denge sorunları da bazı hastalarda rapor edilmiştir. Orta kulak denge mekanizmasında rol oynadığı için sıvı birikimi dengesizlik hissine yol açabilir.

Hastaların yaşayabileceği diğer belirtiler şunlardır:

• Kulaklarda dolgunluk hissi
• Hafif kulak ağrısı
• Dengesizlik

Çocuklarda görülen davranış değişiklikleri de SOM belirtileri arasındadır. Bu durum özellikle küçük çocuklarda artan huzursuzluk veya ağlama olarak kendini gösterebilir. Uyku ve yeme düzenlerinde değişiklikler gözlemlenebilir. Çocuklar sıklıkla kulaklarını çeker veya sürekli olarak dokunabilir.

Konuşma ve gelişimsel gecikmeler de uzun süreli işitme kaybı nedeniyle ortaya çıkabilir. Tıbbi muayenede sağlık uzmanları genellikle geri çekilmiş veya mat görünümlü bir kulak zarı tespit ederler. Bu arkasında hava kabarcıkları veya sıvı seviyeleri ile belirlenebilir. İşlev bozukluğu yaşayan östaki borusu nedeniyle burun ve solunum yolu belirtileri de eşlik edebilir. Burun tıkanıklığı burun akıntısı ve geniz akıntısı bu belirtilerdendir.

Seröz Otitis Media nasıl teşhis edilir?

Seröz Otitis Media’nın tanısı için çeşitli testler kullanılır. Bu süreç hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilmesini ve uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlar.

Öncelikle otoskopi ile başlanır. Bu yöntemde pnömatik bir otoskop kullanılır ve kulak zarının hareketliliği incelenir. Efüzyonlu Otitis Media durumunda kulak zarının normalden daha az hareketli olduğu görülür. Zarın arkasında sıvı birikimi olması halinde zar mat ve opak görünebilir.

Ardından timpanometri testi uygulanır. Bu test kulak zarının farklı hava basınçlarına verdiği tepkileri ölçer. Kulak zarının hareketliliği orta kulakta sıvı birikimi olup olmadığını gösterir. Sıvı varlığı düz bir timpanogram (Tip B) ile sonuçlanır.

İşitme değerlendirmesi için odyometri yapılır:

• İşitme testleri ses iletimindeki engellemeleri belirleyerek işitme kaybının türünü tespit eder.

Ek olarak impedans testi ile kulağın akustik refleksleri değerlendirilir. Bu test orta kulaktaki efüzyonun varlığını daha detaylı bir şekilde doğrular.

Son olarak endoskopik muayene bazı özel durumlarda uygulanabilir:

• Bu yöntemle östaki borusu ve nazofarenksin durumu incelenir.

Bu testlerin hepsi Seröz Otitis Media’nın etkin bir şekilde teşhis edilmesi için kritik öneme sahiptir. Her bir test hastalığın farklı yönlerini aydınlatarak doğru tanıya ulaşılmasına katkı sağlar.

Seröz Otitis Media tedavi seçenekleri nelerdir?

Efüzyonlu Otitis Media tedavi seçenekleri hastalığın şiddetine ve süresine göre değişiklik gösterir. Tedavi yöntemlerinin temel amacı orta kulaktaki sıvı birikimini azaltmak ve işitme kaybını önlemektir. Bu amaçla kullanılan bazı yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

Myringotomi ile birlikte veya birlikte olmayan Timpanostomi Tüpü Yerleştirilmesi:

• Myringotomi işlemi kulak zarında küçük bir kesik açarak sıvının boşaltılmasını sağlar.
• Timpanostomi tüpü uzun süreli havalandırma sağlamak ve sıvı birikimini engellemek için yerleştirilir. Tüpler genellikle 6 ila 12 ay arasında kalır.

Adenoidektomi:

• Özellikle adenoidlerin östaki borusunu tıkadığı durumlarda tercih edilir.
• Çoğu zaman myringotomi veya Timpanostomi Tüpü Yerleştirilmesi ile birlikte yapılır.

Östaki Borusunun Endoskopik Balon Dilatasyonu:

• Östaki borusu disfonksiyonu olan hastalarda uygulanır.
• İşlem sırasında östaki borusunun içine küçük bir balon yerleştirilir ve şişirilir.

Bu tedaviler efüzyonun neden olduğu işitme kaybını azaltmayı ve özellikle çocuklarda dil ve bilişsel gelişimi desteklemeyi amaçlar. Her bir tedavi yöntemi hastanın ihtiyaçlarına ve doktorun önerilerine göre kişiselleştirilir. Bu sayede Efüzyonlu Otitis Media’nın olumsuz etkileri en aza indirgenmiş olur.

Seröz Otitis Media çocuklarda yaygın mıdır?

Seröz Otitis Media çocukluk döneminde karşılaşılan önemli bir sağlık sorunudur. Dört yaşına kadar olan çocukların büyük bir çoğunluğu bu rahatsızlığı en az bir kez yaşar. Altı yaşına kadar olan çocuklarda bu durumun görülme sıklığı dikkate değerdir. Çocuklar büyüdükçe Seröz Otitis Media ile karşılaşma oranı azalır. Hastalığın gelişimine katkıda bulunan başlıca faktörler arasında östaki borusu disfonksiyonu yer alır. Bu disfonksiyon çocukların anatomik ve fonksiyonel özellikleri nedeniyle daha yaygındır.

Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Adenoid hipertrofi
• Alerjik rinit
• Üst solunum yolu enfeksiyonları

Bu faktörler özellikle küçük yaş gruplarında Seröz Otitis Media’nın ortaya çıkışını hızlandırabilir. Hastalık işitme kaybına yol açabilir ve bu durum eğer kalıcı hale gelirse çocuğun dil gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu yüzden erken tanı ve etkin yönetim çocuklarda uzun vadeli sağlık sorunlarını önlemek için büyük önem taşır. İşitme kaybının dil gelişimi ve eğitimsel sonuçlar üzerindeki potansiyel etkisi bu durumun ciddiyetini artırır. Dolayısıyla Seröz Otitis Media’nın çocuklarda yaygın olması pediatrik sağlık yönetiminde özel bir dikkat ve strateji gerektirir. Bu strateji hastalığın erken evrelerinde müdahale edilmesini ve uzun vadeli komplikasyonların önlenmesini hedefler.

Kaynakça:

https://www.chop.edu/conditions-diseases/otitis-media-effusion-ome

https://www.webmd.com/cold-and-flu/ear-infection/what-is-otitis-media-with-effusion