Ağızda Demir Tadı (Ağızda Metalik Tat) Neden Olur?

Ağızda metalik tat, genellikle tat alma bozuklukları, ilaç yan etkileri veya ağız hijyeni sorunlarından kaynaklanır. Bazen sistemik hastalıkların ilk belirtisi olabilir.

Nedenler arasında vitamin-mineral eksiklikleri, hormonal değişiklikler, üst solunum yolu enfeksiyonları ve diş protezleri yer alır. Altta yatan nedenin belirlenmesi, tedavinin temelini oluşturur.

Teşhis sürecinde hastanın öyküsü, fizik muayene ve gerekirse laboratuvar testleri değerlendirilir. İlaç değişikliği veya diyet düzenlemeleri ile şikayetler azaltılabilir.

Bazı vakalarda ağızda metalik tat, ciddi sistemik hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle semptomlar uzun sürerse mutlaka tıbbi değerlendirme yapılmalıdır.

Yazı İçeriği

Ağızda Metalik Tat Sebepleri Nelerdir?

Ağızda metalik tat çeşitli sebeplerden kaynaklanan bir durumdur. Bu tat bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. İlk olarak tat tomurcukları ile etkileşim içinde olan ilaçlar bu tada yol açar. Bunlar arasında:

Antibiyotikler
Yüksek tansiyon ilaçları

yer alır. Kanser tedavileri de tat tomurcuklarına zarar vererek tat algısını değiştirebilir. Burada önemli tedavi yöntemleri kemoterapi ve radyasyon tedavisidir. Beslenme eksiklikleri özellikle çinko yetersizliği tat duyusunu bozabilir. Çinko tat tomurcuklarının sağlıklı işlevi için kritik öneme sahiptir. Solunum yolu enfeksiyonları da tat ve koku alma duyularını geçici olarak etkileyebilir. Bu durum genellikle:

Sinüzit
Soğuk algınlığı

gibi hastalıklarda görülür. Gebelik dönemi hormonal değişiklikler metalik tat hissine yol açabilir. Ayrıca ağır metallerin vücutta birikmesi örneğin kurşun veya cıva zehirlenmesi tat duyusuna zarar verebilir. Ağız sağlığı ile ilgili sorunlar da bu tada neden olabilir. Bu sorunlar genellikle:

Diş eti hastalığı
Kötü diş hijyeni

olarak sıralanabilir. Otoimmün hastalıklar özellikle romatoid artrit ve Sjogren sendromu tat sinirlerindeki iltihaplanma ve hasar nedeniyle metalik bir tat oluşturabilir. Son olarak bazı gıdalar özellikle çam fıstığı tüketimi sonrasında metalik bir tat bırakabilir. Bu tür gıdalar içerdikleri özgün yağ asitleri sebebiyle bu etkiye sahiptir. Bu sebepler metalik tat duyumuna yol açarak bireylerin günlük yaşantılarını etkileyebilir.

Tiroid Ağızda Metalik Tat Sebebi midir?

Tiroid bozuklukları özellikle hipotiroidizm ve hipertiroidizm ağızda metalik tat hissinin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Tiroid bezinin düşük çalışması olarak tanımlanan hipotiroidizm tat algısında genel bir değişikliğe yol açabilir. Tat duyusunda meydana gelen bu değişiklikler bireylerin yiyeceklerde farklı ve çoğu zaman metalik bir tat hissetmelerine neden olur.

Hipertiroidizm durumunda ise tiroid bezinin aşırı aktif olması tat tomurcuklarında bir hassasiyet artışı getirir. Bu durum yiyecek ve içeceklerde acı veya metalik bir tat olarak tecrübe edilir. Aşırı tiroid hormonları tat tomurcuklarını uyararak bu algı değişikliklerine sebep olabilir.

Tiroid tedavileri de metalik tat oluşumunda rol oynayabilir:

Radyoaktif iyot tedavisi: Bu tedavi özellikle tiroid kanseri vakalarında kullanılır ve tükürük bezlerinde iyot birikmesine neden olarak tat duyusunu etkileyebilir.

Bu fenomenler tiroid hormonlarının vücuttaki geniş çaplı etkilerinin bir yansımasıdır. Tiroid bezinin sağlığı tat duyusu da dahil olmak üzere birçok duyusal işlevi doğrudan etkileyebilir. Dolayısıyla tiroid bozukluğunun düzeltilmesi veya ilgili tedavinin ayarlanması metalik tat sorununun çözülmesine yardımcı olabilir. Bu durum hastaların yaşam kalitesinin artırılmasında önemli bir adım olacaktır.

Ağızda Metalik Tat Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ağızda metalik tat disgeuzi olarak bilinen ve çeşitli tedavi yöntemleri gerektiren bir durumdur. KBB uzmanları enfeksiyon veya enflamasyon gibi nedenlerden kaynaklanan bu durumu tedavi etmek için çeşitli yöntemler uygular.

Enfeksiyon ve Enflamasyon Tedavisi:

Bakteriyel viral veya fungal enfeksiyonlar için ilgili ilaçlar kullanılır.
Kronik durumlar uygun ilaçlar veya cerrahi müdahalelerle ele alınır.

Ayrıca KBB uzmanları yapısal problemler gibi fiziksel nedenlerden kaynaklanan disgeuziyi gidermek için cerrahi prosedürler uygulayabilir. Bu prosedürler genellikle sinüzit veya burun polipleri gibi durumlarla bağlantılı olup belirtilerin hafiflemesine yardımcı olur.

Cerrahi Müdahaleler:

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi sinüs yollarını açarak inflamasyonu azaltır.

Koku eğitimi de özellikle COVID-19 sonrası gelişen disgeuzi için kullanılan bir yöntemdir. Bu terapi belirli kokulara maruz kalmayı içerir ve sinir yollarını uyararak normal tat fonksiyonlarının geri kazanılmasına destek olur.

Koku Eğitimi:

Belirli kokulara haftalar boyunca tekrar tekrar maruz kalmak.

Topikal kortikosteroidler inflamasyonu azaltarak tat algısını dolaylı olarak iyileştirebilir. Bu ilaçlar genellikle burun spreyleri veya gargaralar şeklinde uygulanır.

Topikal Kortikosteroid Kullanımı:

Burun spreyleri ve gargaralar inflamasyonu azaltır.

Nörolojik nedenler sinir hasarı veya nörolojik durumların yönetilmesini gerektirir. KBB uzmanları bu durumlar için nörologlarla iş birliği yaparak çeşitli tedavi stratejileri geliştirir.

Nörolojik Nedenlerin Yönetimi:

Sinir stimülasyon teknikleri ve hedefli tedaviler.

Son olarak sistemik durumların değerlendirilmesi ve yönetimi de önemlidir. Diyabet veya tiroid bozuklukları gibi durumlar tat fonksiyonu üzerinde etkili olabilir ve KBB uzmanları bu durumları diğer sağlık profesyonelleriyle birlikte ele alır.

Sistemik Durumların Değerlendirilmesi ve Yönetimi:

İlgili sağlık durumlarının tedavisi tat fonksiyonu üzerindeki etkisini azaltır.

Bu tedavi yöntemleri disgeuzinin neden olduğu ağızda metalik tat sorununu etkin bir şekilde çözümlemeyi amaçlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Ağızda metalik tat oluşmasının en yaygın nedenleri nelerdir?

Ağızda metalik tat, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir: İlaçlar: Metronidazol ve tetrasiklin gibi antibiyotikler, kaptopril gibi tansiyon ilaçları ve metformin gibi diyabet tedavileri metalik tattan sorumlu olabilir. Vitamin ve Takviyeler: Çinko, bakır ve krom gibi ağır metaller içeren multivitaminler, prenatal vitaminler, demir ve kalsiyum takviyeleri de bu duruma yol açabilir. Enfeksiyonlar: Üst solunum yolu enfeksiyonları, soğuk algınlığı, sinüzit ve hatta COVID-19, metalik tat ile ilişkilendirilmektedir. Ağız Hijyeni: Diş eti hastalıkları ve diğer diş sorunları da metalik tat oluşturabilir. Hamilelik: Hamilelikteki hormonal değişiklikler, genellikle ilk trimesterin sonunda geçer. Nörolojik Hastalıklar: Demans gibi hastalıklar, beyin değişiklikleri nedeniyle tat algısında değişikliklere yol açabilir. Kimyasal Maruziyet: Böcek ilaçları, kurşun veya cıva gibi maddelere maruz kalma metalik tattan sorumlu olabilir. Kanser Tedavileri: Kemoterapi ve baş-boyun kanserleri için yapılan radyasyon tedavileri, tat değişikliklerine, özellikle metalik tada yol açabilir. Alerjiler: Kabuklu deniz ürünleri veya ağaç yemişlerine karşı alerjiler, anafilaksiye bağlı olarak metalik tattan önce görülebilir. Ağız Kuruluğu: Ağız kuruluğuna neden olan durumlar, azalmış tükürük üretimi nedeniyle metalik tat oluşturabilir. Eğer sürekli bir metalik tat hissediliyorsa, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedavi için bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Hangi hastalıklar metalik tat hissine yol açabilir?

Ağızda metalik tat, yani disgeuzi, diş eti hastalıkları gibi ağız hijyeninin yetersiz olduğu durumlarla, üst solunum yolu enfeksiyonları, sinüzit ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonlarıyla, böbrek veya karaciğer hastalıkları, teşhis edilmemiş diyabet ve bazı kanserler gibi sistemik hastalıklarla ortaya çıkabilir. Ayrıca Alzheimer, Parkinson ve multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklar da bu duruma yol açabilir. Hormonal değişiklikler, kurşun veya cıva gibi ağır metallerin vücuda girmesi ve antibiyotikler, antihistaminikler ve kan basıncı ilaçları gibi bazı ilaçlar da metalik tattan sorumlu olabilir.

İlaç kullanımı ağızda metalik tat yapabilir mi?

Evet, ilaç kullanımı ağızda metalik tat (dizgeziya) yapabilir. 350’den fazla ilaç, tat bozukluklarıyla ilişkilidir, bunlar arasında metronidazol gibi antibiyotikler, kaptopril gibi antihipertansif ilaçlar ve metformin gibi diyabet ilaçları bulunur. Kemoterapi hastalarının %38 ila %84’ü tat değişiklikleri bildirirken, yaşlı hastaların %11’ine kadar olan kısmı birden fazla ilaç kullandıklarında tat problemleri yaşar. Bu yan etki, iştah kaybı, kilo kaybı ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilir. Kalıcı bir metalik tat hissediyorsanız, ilaç düzenlemeleri veya yönetim stratejileri hakkında görüşmek için sağlık uzmanınıza danışın.

Metalik tadın giderilmesi için hangi tedavi yöntemleri uygulanır?

Ağızda metalik tat, altta yatan sebebe göre tedavi edilmelidir. Yaygın yöntemler arasında düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanma ve dil temizliği ile diş hastalıklarını önlemek yer alır. Ağız kuruluğunun yaygın bir neden olduğu için bol su içmek faydalıdır. İlaçlar kaynaklıysa, alternatif ilaçlar veya doz ayarlamaları için doktorunuza danışılmalıdır. Kemoterapi veya radyoterapi görenler, metal yerine plastik çatal-bıçak kullanmalı ve soğuk ya da oda sıcaklığında yemekler tercih etmelidir. Yemekten önce karbonatlı ve ılık su ile ağız çalkalamak asidik maddeleri nötralize edebilir ve tatsızlıkları azaltabilir. Şekersiz sakız çiğnemek veya naneli şeker emmek de metalik tadı maskeleyebilir. Sigara içmemek ve B12 vitamini ve çinko gibi besin eksikliklerini önlemek için doğru beslenmek önemlidir. Metalik tat devam ediyorsa, enfeksiyonlar, nörolojik hastalıklar veya kimyasal maddelere maruz kalma gibi durumları dışlamak için tıbbi yardım alınması tavsiye edilir.

Metalik tat hissini önlemek için hangi beslenme alışkanlıkları önerilir?

Ağızda metalik tat hissini hafifletmek için, narenciye meyveleri, turşu gibi ekşi yiyecekler ve sirke bazlı ürünler tüketmek faydalı olabilir. Kırmızı etlerden kaçınılmalı çünkü bunlar metalik tadı artırabilir, bunun yerine yumurta, balık, fıstık ezmesi, fasulye ve süt ürünleri gibi alternatif protein kaynakları tercih edilmelidir. Metal yerine plastik veya cam gereçler kullanmak da metalik tadı azaltmaya yardımcı olabilir. Ağız kuruluğunun tad bozukluklarını artırabileceği için bol su içmek önemlidir. Ayrıca düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanma ve dil temizliği gibi iyi ağız hijyenine dikkat edilmesi, hoş olmayan tatların en aza inmesine yardımcı olur.

Kaynakça:

https://www.webmd.com/oral-health/metallic-taste-mouth

https://www.healthline.com/health/metallic-taste-in-mouth

Prof. Dr. Murat Topdağ

KBB ( Kulak Burun Boğaz) Doktoru Prof. Dr. Murat Topdağ, 1978 yılında Malatya’da doğmuştur. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Bölümü’nden mezun olduktan sonra, 2004-2009 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2017’de Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde görev yapmaya başlamıştır.. 2022 yılından itibaren İstanbul Kadıköy’de bulunan kendi kliniği MD ENT İstanbul’da da hastalarına hizmet vermektedir.