Ağız Bölgesi Kanserleri

Alkol ve Kanser İlişkisi Nedir?

Posted on by Prof. Dr. Murat Topdağ

Alkol kullanımı, birçok kanser türü ile doğrudan ilişkili bir risk faktörüdür. Ağız, boğaz, yemek borusu, karaciğer, meme ve kalın bağırsak kanseri riskini artırır. Düzenli ve yüksek miktarda tüketim, riski katlanarak yükseltir.

Alkolün kansere etkisi, vücutta asetaldehit üretimi ve DNA hasarı oluşturmasıyla ilişkilidir. Ayrıca hormon seviyelerini değiştirerek tümör gelişimini hızlandırabilir. Sigara ile birlikte kullanımı, riskleri ciddi şekilde artırır.

Dünya Sağlık Örgütü, kanserden korunmak için alkol tüketiminin tamamen bırakılmasını veya minimum seviyeye indirilmesini önermektedir. Özellikle risk grubundaki bireyler için bu önlem hayati önem taşır.

Toplumsal farkındalık kampanyaları ve sağlıklı yaşam programları, alkol tüketimini azaltarak kanser görülme oranlarını düşürmeyi hedefler. Erken bilinçlenme, uzun vadede koruyucu etki sağlar.

Alkol kanser riskini nasıl artırır?

Alkolün kanser riskini artırma mekanizması çeşitli biyokimyasal süreçler üzerinden işler. İlk olarak alkol tüketimiyle etanol toksik bir bileşik olan asetaldehide dönüşür. Bu dönüşüm sırasında asetaldehit DNA moleküllerine doğrudan zarar vererek addukt adı verilen kimyasal bağlar oluşturur. Bu zararlı bağlar DNA’nın doğru şekilde onarılmasını engeller ve mutasyonlara yol açabilir. Sonuç olarak kanser gelişimi riski artar.

İkinci olarak alkol metabolizması sırasında oksidatif stres artar:

  • Reaktif oksijen türleri (ROS) üretilir.
  • Bu moleküller lipidler proteinler ve DNA gibi hücresel bileşenlere zarar verir.
  • Oksidatif hasar hücresel süreçlerdeki değişiklikleri tetikleyerek kanser gelişimini kolaylaştırır.

Üçüncüsü kronik alkol tüketimi inflamasyona neden olur. Özellikle karaciğer ve gastrointestinal sistemdeki inflamasyon hücre çoğalmasını kolaylaştırır ve apoptozu engeller böylece tümör dostu bir ortam yaratır. Dördüncü olarak alkol önemli besinlerin emilimini bozar. Özellikle folat gibi DNA sentezi ve onarımında kritik roller oynayan besinlerin emilimi azalır. Folat eksikliği DNA onarım mekanizmalarının bozulmasına ve kanser gelişimi riskinin artmasına yol açar.

Son olarak alkol özellikle kadınlarda östrojen seviyelerini yükseltir. Yüksek östrojen seviyeleri hormona duyarlı dokularda büyümeyi teşvik eder ve kanser oluşum riskini artırır. Ayrıca alkol tüketimi ve sigara içme birleştiğinde özellikle ağız, boğaz, yemek borusu ve gırtlak kanserleri riski önemli ölçüde yükselir. Alkol tütünden gelen kanserojenlerin hücrelere daha kolay nüfuz etmesine olanak tanır ve detoksifikasyon süreçlerini bozarak tütünün kanserojen etkilerini daha da güçlendirir. Bu etkileşim kanser gelişimi için riski ciddi şekilde artırır.

Hangi kanserler alkolle en çok ilişkilidir?

Alkol tüketimi çeşitli kanser türleri ile doğrudan ilişkilendirilir. Bu bağlantı özellikle hormon düzeylerindeki değişiklikler ve dokularda meydana gelen hasarlarla açıklanır. Alkol vücutta metabolize olduğunda toksik bileşenler üretir ve bu bileşenler DNA üzerinde mutasyona yol açarak kanser riskini artırır.

  • Meme Kanseri: Alkol östrojen seviyelerini yükselterek özellikle kadınlarda meme kanseri riskini artırır. Araştırmalar meme kanseri vakalarının yaklaşık %15’inin alkol tüketimi ile ilişkili olduğunu belirtir.
  • Kolorektal Kanser: Düzenli alkol tüketimi kolon ve rektum kanserlerinin gelişimi için önemli bir risk faktörüdür. Tüketilen alkol miktarı arttıkça kanser riski de o oranda yükselir.
  • Karaciğer Kanseri: Kronik alkol kullanımı karaciğer hasarına ve sonrasında siroza yol açar; bu durum karaciğer kanseri riskini büyük ölçüde artırır.
  • Yemek Borusu Kanseri: Alkol özellikle sigara ile birlikte tüketildiğinde yemek borusu kanseri riskini dramatik şekilde artırır. Bu durum yemek borusunun skuamöz hücreli karsinom alt tipi için özellikle geçerlidir.
  • Ağız Boğaz ve Larenks Kanserleri: Alkol ağız ve boğazda tahrişe neden olarak bu bölgelerdeki hücrelerde tekrarlanan hasarlara yol açar ve kanser riskini artırır. Alkol tüketiminin tütün kullanımı ile birleştiği durumlarda risk daha da yüksektir.
  • Pankreas Kanseri: Yoğun alkol tüketimi bazı çalışmalara göre pankreas kanseri riskini artırabilir ancak bu ilişki diğer kanser türlerine kıyasla daha az belirgindir.
  • Mide Kanseri: Yüksek alkol tüketimi özellikle günde üçten fazla içki tüketimi mide kanseri riskini artırabilir.

Bu bağlantılar alkolün kanser üzerindeki etkilerinin geniş yelpazesini göstermekte ve alkol tüketiminin azaltılmasının kanser önleme stratejilerinde önemli bir yer tuttuğunu vurgulamaktadır.

Kanserden korunmak için güvenli alkol limiti nedir?

Kanserden korunmada alkol tüketiminin rolü oldukça belirgindir. Uzmanlar alkolün herhangi bir miktarının güvenli kabul edilemeyeceğini belirtirler. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı alkolü birinci grup kanserojen olarak sınıflandırmıştır. Bu sınıflandırma alkolün kansere yol açma potansiyelinin yüksek olduğunu gösterir. İnsan sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle alkol tüketimi konusunda sıkı öneriler sunulmuştur.

Asetaldehit alkol metabolizmasının bir sonucu olarak ortaya çıkan ve DNA’ya zarar verebilen bir bileşiktir. Bu durum mutasyonlara ve sonuçta kansere yol açabilir. Sağlık rehberleri genellikle alkol tüketimini sınırlamayı önerse de kanser riskini tamamen ortadan kaldırmak için alkol tüketiminden kaçınmak daha etkilidir.

Dünya Sağlık Örgütü ve diğer sağlık kuruluşları kanserden korunmanın en güvenli yolunun alkol tüketiminden uzak durmak olduğu konusunda hemfikirdirler. Bu öneri kanser riskini en aza indirgemek isteyen bireyler için önemli bir rehber niteliğindedir. Sağlık için alkolün azaltılması veya tamamen bırakılması genel bir iyilik hali ve uzun ömür için kritik öneme sahiptir.

Kaynakça:

https://www.cdc.gov/cancer/risk-factors/alcohol.html

https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/alcohol-and-cancer

Vakalar

Anadolu Yakası, İstanbul'daki Konumumuz

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Call Now Button