Tiroid Az veya Çok Çalıştığında Neler Olur?

Tiroid bezinin sağlıklı işlev görmesi vücut fonksiyonları için hayati öneme sahiptir. Az çalışan tiroid yani hipotiroidizm birçok belirtiye yol açar. Bunlar arasında yorgunluk kilo artışı ve soğuğa karşı artan hassasiyet bulunur. Ayrıca depresyon ve kuru cilt gibi problemler de gözlemlenir. Öte yandan hipertiroidizm durumunda tiroid fazla hormon üretir. Bu da metabolizmanın hızlanmasına kilo kaybına ve sinirlilik gibi sorunlara neden olur. Her iki durum da tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına ve hatta yaşamı tehdit eden durumlara sebep olabilir.

Tiroid az çalıştığında hangi belirtiler ortaya çıkar?

Tiroid bezinin yeterince çalışmaması hipotiroidizm olarak bilinen durumda çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Bu durum metabolizmanın yavaşlamasıyla sonuçlanır ve bu da vücut fonksiyonlarında genel bir ağırlaşma ve yavaşlama yaratır. Sürekli bir yorgunluk ve enerji eksikliği yaşanır. Zamanla bu yorgunluk artar ve günlük işler bile zorlaşabilir. Ayrıca vücut ısısını düzenleyememe sorunu nedeniyle soğuk ortamlarda bile kişiler aşırı şekilde üşüyebilir.

• Yorgunluk ve halsizlik: Gün boyunca süren aşırı yorgunluk hissi.
• Kilo alma: Metabolizmanın yavaşlaması diyet veya egzersizde değişiklik olmaksızın kilo artışına neden olur.
• Soğuğa dayanıksızlık: Azalan ısı üretimi nedeniyle soğuk ortamlara karşı aşırı hassasiyet.
• Kuru cilt ve saç: Ciltte kuruluk pul pul dökülmeler ve saçlarda incelme kırılganlık.
• Kabızlık: Sindirim sisteminin yavaşlaması nedeniyle sıkça rastlanan kabızlık.
• Bilişsel sorunlar: Zihinsel işlevlerde yavaşlama konsantrasyon güçlüğü ve hafıza problemleri.
• Kas ve eklem ağrıları: Metabolizmanın yavaşlaması ve sıvı tutulumu nedeniyle ortaya çıkan ağrılar.
• Adet düzensizlikleri: Adet dönemlerinde ağırlaşma veya hafifleme.
• Bradikardi: Kalp atış hızının yavaşlaması genel sağlık durumunu olumsuz etkileyebilir.

Hipotiroidizm tedavi edilmediğinde ileri düzey belirtiler ortaya çıkabilir. Özellikle yüz eller ve ayaklarda gözlenen şişlikler ses kısıklığı ve hatta koma gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu tür belirtiler durumun ciddiyetini gösterir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu yüzden hipotiroidizmin belirtileri göz ardı edilmemeli ve erken teşhis ile tedaviye başlanmalıdır.

Aşırı çalışan tiroid kilo üzerinde nasıl etkiler yapar?

Hipertiroidizm tiroid bezinin aşırı aktif olması ve fazla miktarda tiroid hormonu üretmesi durumudur. Bu durum vücuttaki metabolik süreçleri önemli ölçüde hızlandırır. Metabolizmanın artması çeşitli yollarla kilo kaybına neden olur. Özellikle bu hızlandırılmış metabolik faaliyetler vücudu enerji kullanımında daha etkin kılar.

• Artmış Bazal Metabolizma Hızı (BMH): Vücut dinlenme durumundayken bile daha fazla enerji harcar bu durum genellikle hızlı kilo kaybı ile sonuçlanır.
• İştah Değişiklikleri: İştah artışına rağmen enerji kullanım hızının artması kilo kaybına yol açar.
• Kas Katabolizması: Enerji sağlamak amacıyla kas dokusu parçalanır bu da kas kaybına ve kilo düşüşüne neden olur.
• Termogenez: Yüksek tiroid hormon düzeyleri vücudun ısı üretimini artırır ve bu da kalori yakımını hızlandırır.
• Sıvı Kaybı: Artan terleme ve idrar çıkışı sıvı kaybına ve buna bağlı olarak kilo kaybına neden olur.

Bu değişiklikler hipertiroidizmin kilo üzerindeki doğrudan etkilerini gösterir. Hipertiroidi tanısı konan bireyler bu süreçler nedeniyle genellikle ani ve açıklanamayan kilo kaybı yaşarlar. Bu tedavi edilmezse vücuttaki diğer sistemleri de olumsuz yönde etkileyebilir. Dolayısıyla aşırı aktif tiroidin neden olduğu metabolik değişimler genel sağlık üzerinde derin etkiler yaratabilir.

Tiroid fonksiyonu saç ve cildi nasıl etkiler?

Tiroid hormonlarının vücuttaki dengesi saç ve cilt sağlığı üzerinde doğrudan etkilidir. Hipotiroidizm durumunda tiroid hormonlarının azalması saçların ve cildin yapısını olumsuz yönde değiştirir. Saçlar kuru kırılgan hale gelir ve kolayca kırılabilir. Ayrıca saç folikülleri yeterince hızlı çoğalamadığı için saç dökülmesi artar. Bu durum kaş ve kirpiklerde de benzer etkiler yaratarak genel bir seyrelmeye neden olur. Cilt yüzeyi ise kuru pul pul ve sert bir yapıya bürünür. Aşırı karoten birikimi cilde soluk bir renk kazandırabilir. Hipotiroidizmin ilerlemesiyle ciltte şişlik ve mumsu bir görünüm ortaya çıkabilir.

Hipertiroidizmde ise tiroid hormonlarının fazlalığı saç ve cilt üzerinde farklı etkiler gösterir:

• Saçlar ince yumuşak olur ancak dökülmeye daha yatkın hale gelir.
• Metabolik hızın artması nedeniyle saç folikülleri büyüme evrelerini hızla tamamlar bu da özellikle kafa derisinde saçların seyrekleşmesine yol açar.

Cilt ise hipertiroidizmde genellikle aşırı sıcak ve nemli hissedilir. Artan kan akışı cildin daha pürüzsüz ve parlak görünmesini sağlar ancak bu durum cildin daha ince ve kırılgan olmasına yol açar. Kolay morarma ve yırtılma gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla tiroid hormonlarının hem fazlalığı hem de yetersizliği saç ve cilt sağlığı üzerinde belirgin ve çeşitli etkilere sahiptir bu da tiroidin vücuttaki önemli rollerinden birini vurgular.

Tiroid fonksiyon bozukluklarının yaygın nedenleri nelerdir?

Tiroid fonksiyon bozukluklarının yaygın nedenleri birkaç faktörden kaynaklanır. En başta otoimmün hastalıklar gelir. Hashimoto tiroiditi ile bağışıklık sistemi tiroid bezine saldırarak hipotiroidizme sebep olur. Tersine Graves hastalığı bezin aşırı hormon üretmesine neden olur ve hipertiroidizme yol açar. İyot tüketimi de tiroid sağlığı için kritik bir role sahiptir. Dengesiz iyot alımı aşağıdaki sonuçlara yol açabilir:

• İyot eksikliği: Hipotiroidizm
• Aşırı iyot alımı: Hipertiroidizm veya tiroidit

Genetik yapı da tiroid bozukluklarında önemli bir faktördür. Bazı genetik mutasyonlar özellikle otoimmün tiroid hastalıklarını tetikler. İlaç kullanımı ve çeşitli medikal tedaviler de tiroid fonksiyonlarını etkileyebilir. Özellikle amiodaron ve lityum gibi ilaçlar hormon üretimini bozabilir. Baş veya boyun bölgesine uygulanan radyasyon tedavileri tiroid bezine zarar verebilir. Fiziksel anormallikler de tiroid disfonksiyonuna neden olabilir. Bunlar arasında tiroid bezindeki nodüller ve guatr bulunur. Bu durumlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

• Tiroid nodülleri: Bağımsız hormon üretimi ile hipertiroidizm
• Büyük guatrlar: Bezin düzgün çalışmasını engelleme

Son olarak çevresel faktörler de tiroid sağlığı üzerinde etkilidir. Kimyasal maddelere ve radyasyona maruz kalmak hormon üretimini değiştirebilir veya tiroid bezine zarar verebilir. Bu faktörler tiroid disfonksiyonlarının anlaşılması ve yönetilmesi için temel oluşturur.

Kaynakça:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12120-hypothyroidism

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hyperthyroidism/symptoms-causes/syc-20373659